مقلدین حاج اقای مکارم

وجوب آرامش بدن بعد از سجده اول [شرایط سجود]

اگر بعد از سجده که بلند می شویم بدون مکث به سجده دوم برویم نماز باطل می شود؟

وجوب آرامش بدن بعد از سجده اول [شرایط سجود]

اگر بعد از سجده که بلند می شویم بدون مکث به سجده دوم برویم نماز باطل می شود؟

اشکال دارد، باید مکث مختصری که نام آن جلسه استراحت است انجام شود.

مکث کردن بعد از سجده ها [شرایط سجود]

آیا پس از اتمام دو سجده لازم است که انسان قدری مکث کند و به اصطلاح جلسه استراحت داشته باشد یا اینکه می تواند بلافاصله برخیزد و نماز را ادامه دهد؟

جلسه استراحت بعد از دو سجده مستحب است.

حق حضانت اولاد بعد از طلاق [حضانت]

از ابتدایی ترین دوران زندگی یعنی تولد نوزاد تا دوران بلوغ و رشد، تربیت فرزند بر عهده ی مادر است. پس چرا بچه متعلّق به مرد است و اگر زنی به دلیل موجّهی از همسرش جدا شود حتی با وجود داشتن تمکّن مالی، حقّ سرپرستی از فرزند خود را ندارد و عواطف شدید مادری نادیده گرفته می شود؟

در مجموع هنگام جدایی زن از مرد، توانایی مردان بر حمایت از فرزندان و رفع نیازهای اقتصادی کودکان بیش از زنان است ولی اگر در مواردی ثابت شود که حضانت پدر مصالح کودک را به خطر می اندازد او را به مادر می سپارند.

حق حضانت اولاد بعد از طلاق [حقوق زنان]

از ابتدایی ترین دوران زندگی یعنی تولد نوزاد تا دوران بلوغ و رشد، تربیت فرزند بر عهده ی مادر است. پس چرا بچه متعلّق به مرد است و اگر زنی به دلیل موجّهی از همسرش جدا شود حتی با وجود داشتن تمکّن مالی، حقّ سرپرستی از فرزند خود را ندارد و عواطف شدید مادری نادیده گرفته می شود؟

در مجموع هنگام جدایی زن از مرد، توانایی مردان بر حمایت از فرزندان و رفع نیازهای اقتصادی کودکان بیش از زنان است ولی اگر در مواردی ثابت شود که حضانت پدر مصالح کودک را به خطر می اندازد او را به مادر می سپارند.

منقطع شدن نسل متولّی [احکام وقف]

اینجانب مالک سرقفلی در بازار تهران هستم (قریب 58 سال) که ملک آن وقف می باشد. واقف در وقف نامه خود متولّی را فرزند ذکور نسل بعد از نسل معرفی نموده است و زمینه های هزینه نمودن آن را نیز مشخصاً به سه مورد، اول زیارت عاشورا و مراسم مربوطه، دوم ایتام و سوم علما و فضلا ذکر نموده است. پس از اولین فرزند ذکور، فرزند ذکور دیگری وجود نداشته که طبق وقف نامه متولّی مشخص باشد. از همین رو نظر فقهی آن جناب را نسبت به ماهیت وقف از نظر وقف خاص و یا عام درخواست می نماییم.

چنانچه نسل ذکور به کلّی منقطع شده و در نسل بعد هم ذکوری نیست و حتّی در وقف نامه ذکور از اناث نیز تصریح نشده باید به یکی از مجتهدین مراجعه شود تا متولّی برای وقف مزبور تعیین نماید.

چگونگی محاسبه عدّه عقد موقت [عده عقد موقت]

زمان عدّه در عقد موقت دو ماه کامل است یا به اندازه اینکه دو ماه عادت ماهیانه شدن؟

زمان عدّه ،آن دو دوره عادت ماهیانه است.

چگونگی محاسبه عدّه عقد موقت [عدّه عقد موقت]

زمان عدّه در عقد موقت دو ماه کامل است یا به اندازه اینکه دو ماه عادت ماهیانه شدن؟

زمان عدّه ،آن دو دوره عادت ماهیانه است.

دیه زن شاغل و سرپرست خانواده [حقوق زنان]

با توجه به این که اسلام از برابری حقوق زن و مرد سخن به میان آورده و علت نصف بودن دیه زن را سرپرستی مرد توجیه کرده است، حال با توجه به به این زمانه که زن ها تحصیل کرده و شاغل هستند و از پس مخارج خود و حتی خانواده بر می آیند، آیا این حکم عادلانه می باشد؟

ممکن است زنانی برای خانواده خود نان آورتر از مردان باشند ولی می دانیم احکام و قوانین شرع بر محور افراد دور نمی زند بلکه کل مردان را با کل زنان بسنجید. جهت آگاهی بیشتر می توانید به «تفسیر نمونه»، جلد اول، صفحه ی 689، ذیل آیه ی 178 و 179 سوره ی مبارکه ی «بقره» مراجعه فرمایید.

دیه زن شاغل و سرپرست خانواده [دیه زنان]

با توجه به این که اسلام از برابری حقوق زن و مرد سخن به میان آورده و علت نصف بودن دیه زن را سرپرستی مرد توجیه کرده است، حال با توجه به به این زمانه که زن ها تحصیل کرده و شاغل هستند و از پس مخارج خود و حتی خانواده بر می آیند، آیا این حکم عادلانه می باشد؟

ممکن است زنانی برای خانواده خود نان آورتر از مردان باشند ولی می دانیم احکام و قوانین شرع بر محور افراد دور نمی زند بلکه کل مردان را با کل زنان بسنجید. جهت آگاهی بیشتر می توانید به «تفسیر نمونه»، جلد اول، صفحه ی 689، ذیل آیه ی 178 و 179 سوره ی مبارکه ی «بقره» مراجعه فرمایید.

قصاص قاتل زن شاغل و سرپرست خانوار [حقوق زنان]

در مورد حکم قصاص، تساوی حقوق زن و مرد در چیست؟ با توجه به این که در حال حاضر در برخی از خانواده ها نان آور خانواده زن است، مثل خانواده هایی که مرد آن معتاد بوده یا فوت کرده است و سرپرستی بچه ها و تأمین معاش آنها نیز با مادر است یا زن و مردهایی که هر دو شاغل بوده و در برخی از موارد حقوق ماهیانه زن بیشتر از مرد است. اگر مردی این زن، یا این مادر را چه به عمد یا غیر عمد به قتل برساند، باز حکم او قصاص نیست و حتماً باید برای قصاص نیمی از دیه پرداخت شود؟

کراراً گفته ایم احکام و قوانین الهی تابع افراد و اشخاص نیست بلکه تابع نوع است، به این معنا که اگر مجموع مردان جامعه را با مجموع زنان مقایسه کنیم، بازدهی اقتصادی مردان به مراتب بیش از زنان است؛ بنابراین مصلحت شخصی معیار نیست بلکه مصلحت نوعی باید در نظر گرفته شود. در قوانین عرفیّه نیز چنین است، مثلاً می گویند: برای احراز فلان مقام، شخص باید دکترا داشته باشد، در حالی که عدّه ای از لیسانسه ها از عدّه ای از دکترها باسوادترند، حتی عدّه ای از کسانی که اصلاً مدرکی ندارند بسیار بافضیلت تر از گروهی از آن ها هستند که مدارک دانشگاهی دارند. در این گونه موارد معیار فرد نیست، بلکه معیار مجموعه هاست.

قصاص قاتل زن شاغل و سرپرست خانوار [متفرقه قصاص]

در مورد حکم قصاص، تساوی حقوق زن و مرد در چیست؟ با توجه به این که در حال حاضر در برخی از خانواده ها نان آور خانواده زن است، مثل خانواده هایی که مرد آن معتاد بوده یا فوت کرده است و سرپرستی بچه ها و تأمین معاش آنها نیز با مادر است یا زن و مردهایی که هر دو شاغل بوده و در برخی از موارد حقوق ماهیانه زن بیشتر از مرد است. اگر مردی این زن، یا این مادر را چه به عمد یا غیر عمد به قتل برساند، باز حکم او قصاص نیست و حتماً باید برای قصاص نیمی از دیه پرداخت شود؟

کراراً گفته ایم احکام و قوانین الهی تابع افراد و اشخاص نیست بلکه تابع نوع است، به این معنا که اگر مجموع مردان جامعه را با مجموع زنان مقایسه کنیم، بازدهی اقتصادی مردان به مراتب بیش از زنان است؛ بنابراین مصلحت شخصی معیار نیست بلکه مصلحت نوعی باید در نظر گرفته شود. در قوانین عرفیّه نیز چنین است، مثلاً می گویند: برای احراز فلان مقام، شخص باید دکترا داشته باشد، در حالی که عدّه ای از لیسانسه ها از عدّه ای از دکترها باسوادترند، حتی عدّه ای از کسانی که اصلاً مدرکی ندارند بسیار بافضیلت تر از گروهی از آن ها هستند که مدارک دانشگاهی دارند. در این گونه موارد معیار فرد نیست، بلکه معیار مجموعه هاست.

اقسام کافر [کفار و بلاد کفر]

آیا در تقسیم متعارف کافر به ذمّى و حربى که غیر ذمّى را حربى مى دانند، مى توان به همه احکام آن ملتزم شد که کفّارى که در حکومت جمهورى اسلامى هستند، ذمّى و بقیّه در هر کجاى دنیا که باشند حربى باشند و همه اقدامات درباره کافر حربى درباره آنان جایز باشد، یا حربى اختصاص دارد به حالت محاربه و در غیر حالت جنگ، قسم سوّمى داریم که نه ذمّى و نه حربى است و جان و مال و عرض آنان که در جنگ نیستند محترم است؟

کافر، قسم سوّم و چهارمى نیز دارد و قسم سوّم آن کافر «معاهد» است و بسیارى از دول امروز که با ما روابط سیاسى دارند و با ما در حال جنگ نیستند مصداق آن محسوب مى شوند و مادام که به نحوى از انحا با مسلمین وارد محاربه نشوند همه چیز آنها وجان و مالشان محترم است، زیرا طبق تعهّداتى که از طریق روابط سیاسى و قوانین پذیرفته شده بین المللى با آنان داریم داخل در معاهد هستند. در ضمن باید توجّه داشت که کافر معاهد بر خلاف آنچه بعضى گفته اند زمان محدودى ندارد و شامل اهل کتاب و غیر اهل کتاب نیز مى شود. این نکته نیز قابل توجّه است که اهل کتاب در صورتى به عنوان کافر ذمّى شناخته مى شوند که در داخل کشورهاى اسلامى زندگى کنند، ولى اهل کتابى که در داخل کشور خودشان زندگى مى کنند آنها فقط جزء معاهد مى توانند باشند و پیمان ذمّه در مورد آنها مفهوم ندارد (مگر این که کشورى خود را در پناه کشور اسلامى قرار دهد) زیرا در احکام ذمّه قرائن زیادى وجود دارد که نشان مى دهد مربوط به اقلیّتهاى داخل کشورهاى اسلامى است.
قسم چهارم، کفّارى هستند که نه جزء کفّار ذمّى مى باشند و نه معاهد و نه حربى و در واقع در بى طرفى کامل نسبت به مسلمین به سر مى برند که مى توان آنها را کفّار بى طرف نامید که در دو آیه از قرآن به وضع آنها اشاره شده است، در سوره ممتحنه آیه 8 مى فرماید: (لاَیَنْهَاکُمُ اللّهُ عَنِ الَّذِینَ لَمْ یُقَاتِلُوکُمْ فِى الدِّینِ وَ لَمْ یُخْرجُوکُمْ مِنْ دِیَارِکُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَ تُقْسِطُوا إلَیْهِمْ إنَّ اللّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ) و سوره نساء آیه 90 بعد از اشاره به کفّار حربى مى فرماید: (اِلاَّ الَّذِینَ یَصِلُونَ إِلَى قَوْمِ بَیْنَکُمْ وَبَیْنَهُمْ میِثَاقٌ أَوْ جَاءُوکُمْ مَاحَصِرَتْ صُدُورُهْم أَنْ یُقَاتِلُوکُمْ أَوْ یُقَاتِلُوا قَوْمَهُمْ ..... فَإِنِ اعْتَزَلُوکُمْ فَلَمْ یُقَاتِلُوکُمْ وَ ألْقَوا إِلَیْکُمْ السَّلَمَ فَمَا جَعَلَ اللّهُ لَکُمْ عَلَیْهِمْ سَبِیلاً).
بنابر این که مراد از «القاى سلم» پیش گرفتن راه مسالمت آمیز باشد نه برقرارى پیمان صلح، زیرا تعبیر به القاى سلم تناسب با همین معنا دارد و آیه بعد نیز شاهد بر این مطلب است، به هر حال کافر بى طرف هم، جان و مال و ناموسش محفوظ است شرح بیشتر در مورد اقسام چهارگانه کافر نیاز به بحث مبسوط ترى دارد.

گناه کردن در عیدالزهرا(سلام الله علیها) [گناهان]

معمولا در مراسم عیدالزهرا کف زدن، پایکوبى، رقص و حتّى امورى را که جمیع فقها صریحاً فتوا به حرمت آن داده اند، را مستند به حدیث رفع القلم که ذیلا به آن اشاره مى شود، جایز مى دانید؟
«وَ اَمَرْتُ الْکِرامَ الْکاتِبینَ اَنْ یَرْفَعُوا الْقَلَمَ عَنِ الْخَلْقِ کُلِّهِمْ ثَلاثَةَ اَیّام مِنْ ذلِکَ الْیَوْمِ، وَ لا اَکْتُبُ عَلَیْهِمْ شَیْئَاً مِنْ خَطا یا هُمْ کَرامَةً لَکَ وَ لِوَصِیِّکَ»
آیا این نوع احادیث از نظر سند معتبر است؟ و بر فرض اعتبار معناى حدیث چیست؟

این روایت از نظر سند اعتبارى ندارد; به علاوه مخالف کتاب الله است، و معاذ الله که ائمّه معصومین(علیهم السلام) اجازه ارتکاب گناه به افراد در این ایّام یا غیر این ایّام داده باشند. و بر فرض اعتبار، معناى حدیث این است که اگر کسى لغزشى از او سر زد خداوند او را مى بخشد، نه این که عمداً آلوده گناه شود.

پرداخت پیشاپیش سود مضاربه به صورت چک [احکام مضاربه]

یک شرکت تولید کننده لوله بصورت مضاربه سرمایه افراد را می پذیرد و طبق قرارداد وجوه مضاربه را به هر نحوی که صلاح بداند بطور مشاع در سرمایه گذاری های خود بکار می برد. در متن قرارداد قید می گردد که اولاً سرمایه گذار سهم سود حاصل از مضاربه را به شرکت مصالحه می نماید و ثانیاً شرکت ضرر و زیان احتمالی سهم سرمایه گذار را با وی مصالحه می نماید، با این شرایط مبلغی بطور ماهیانه به سرمایه گذار مصالحه می نماید و بسته به مدت قرارداد پیشاپیش تعدادی چک به مبلغ سود ماهیانه به سرمایه گذار تسلیم می نماید.آیا این نوع قرارداد شرعی می باشد یا خیر؟

در صورتی که آنچه را نوشته اید به طور جدّی عمل کنند اشکالی ندارد.

استفاده از روبند و پوشیه برای بانوان [حجاب بانوان]

بنده یک دختر طلبه هستم که برای رعایت کامل تر مسائل شرعی و عمل کردن بر طبق این حدیث شریف حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) که فرموده اند: «بهترین زنان کسی است که نه مردی او را ببیند و نه او مردی را ببیند» از پوشیه استفاده می کنم و از نشستن بر سر سفره ای که نامحرم سر آن سفره باشد اجتناب می کنم و از معاشرت و نشست و برخاست با نامحرم ها ابا دارم لکن بنده از طرف مردم و اقوام و نزدیکان مورد مواخده واقع می شوم و در نهایت تعجب بعضی ها این عمل من را مخالف شریعت قلمداد می کنند. خواهشمند است که برای واضح شدن این مسئله نظر خود را در خصوص این گونه رفتار به صورت کامل و واضح بیان فرمایید.

کار شما صحیح است که موازین شرعی را رعایت می کنید، البته صحبت با نامحرم مخصوصا بستگان در حدود متعارف و سخنان معمول مانعی ندارد و استفاده از پوشیه هر چند مانعی ندارد ولی پوشاندن صورت و دست ها تا مچ واجب نیست.

معاشرت و نشست و برخاست با بستگان نامحرم [روابط زن و مرد]

بنده یک دختر طلبه هستم که برای رعایت کامل تر مسائل شرعی و عمل کردن بر طبق این حدیث شریف حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) که فرموده اند: «بهترین زنان کسی است که نه مردی او را ببیند و نه او مردی را ببیند» از پوشیه استفاده می کنم و از نشستن بر سر سفره ای که نامحرم سر آن سفره باشد اجتناب می کنم و از معاشرت و نشست و برخاست با نامحرم ها ابا دارم لکن بنده از طرف مردم و اقوام و نزدیکان مورد مواخده واقع می شوم و در نهایت تعجب بعضی ها این عمل من را مخالف شریعت قلمداد می کنند. خواهشمند است که برای واضح شدن این مسئله نظر خود را در خصوص این گونه رفتار به صورت کامل و واضح بیان فرمایید.

کار شما صحیح است که موازین شرعی را رعایت می کنید، البته صحبت با نامحرم مخصوصا بستگان در حدود متعارف و سخنان معمول مانعی ندارد و استفاده از پوشیه هر چند مانعی ندارد ولی پوشاندن صورت و دست ها تا مچ واجب نیست.

دیدگاه شیعه در مورد لعن عایشه [عقاید]

آیا لعن عایشه در مذهب شیعه جایز است؟

لازم است از کارهایى که باعث تفرقه صفوف و ایجاد شکاف بین مسلمانان مى شود خوددارى شود، و همه مسلمین در برابر دشمنان اسلام متّحد شوند.

اختلاف مرجع تقلید میزبان و میهمان در فطریه [مسائل متفرقه زکات فطره]

هرگاه میزبان مقلّد حضرتعالى باشد، که فطریّه کسى که فقط شب عید را میهمان اوست بر عهده میزبان نمى داند، و میهمان مقلّد مرجعى باشد که فطریّه چنان شخصى را بر عهده میزبان مى داند، تکلیف فطریّه میهمان چیست؟

در فرض سؤال بر عهده هیچ کدام نیست.

تعویض پول صدقات با پول دیگر [صدقه]

عموماً در منازل پول خرد به عنوان صدقه کنار گذاشته می شود. گروهی بیان می دارند که حتماً باید این پول خرد به طرف داده شود و حق جمله کردن پول را نداریم و در صورتی که پول جابجا شود مشکل دارد. آیا این مسأله صحیح می باشد؟

تعویض صدقات با پول دیگر در صورتی که کسری در آن نشود اشکالی ندارد.

ندادن طلب به علت نداشتن پول خرد [حق الناس]

من کارمند بانک هستم. بعضی مواقع در صورتی که پول خرد موجود نباشد مثلا مبالغ زیر 50 تومان به مشتری برگردانده نمی شود. این کار چه حکمی دارد؟

در فرض سوال، احراز رضایت مشتری لازم است.

ندادن طلب به علت نداشتن پول خرد [متفرقه امور بانکی]

من کارمند بانک هستم. بعضی مواقع در صورتی که پول خرد موجود نباشد مثلا مبالغ زیر 50 تومان به مشتری برگردانده نمی شود. این کار چه حکمی دارد؟

در فرض سوال، احراز رضایت مشتری لازم است.

صف های دایره وار در مسجد الحرام [نماز جماعت]

آیا نماز جماعت در مسجدالحرام به این شکلی که خوانده می شود (دور تا دور) که صف مقابل، از امام جلوتر است باطل می باشد؟

کسی که نمازش را در مسجدالحرام به شکل استداره (دایره وار) خوانده، به گونه ای که روبروی امام جماعت، یا در سمت راست، یا در طرف چپ او ایستاده بوده، نمازش صحیح است و نیاز به تکرار آن نیست؛ مشروط بر این که امام به حسب دایره یعنی از جهت فاصله به کعبه از دیگران جلوتر باشد.

شرکت در راهپیمایی روز 22 بهمن [حکومت اسلامى]

آیا شرکت در راهپیمایی های 22 بهمن و ... از نظر معظم له واجب است؟

همراهی و شرکت کردن در اینگونه مسائل بر همه مسلمین لازم است.

راهپیمایی روز قدس [حکومت اسلامى]

حکم شرکت کردن در راهپیمایی روز قدس چیست؟

شرکت در راهپیمایی روز قدس لازم است.

نحوه قرار گرفتن دستها در سجده برای کسانی که نشسته نماز می خوانند [مواضع هفتگانه]

چند وقتی است که در مساجد و منازل شخصی معمول شده است کسی که نمی تواند ایستاده نماز بخواند روی صندلی می نشینند و در مقابل آنها میز کم پهنا و نسبتاًَ بلندی گذاشته می شود که نمازگزار بهنگام سجده پیشانی خود را به مهری که روی همان میز است میگذارد اکنون سوال این است آیا گذاردن کف دستها نیز طبق روال همیشگی باید روی آن میزگذارده شود یا لزومی ندارد؟

اگر می توانند دستشان را روی میز یا زمین بگذارند.

نحوه قرار گرفتن دستها در سجده برای کسانی که نشسته نماز می خوانند [نماز معلولین و بیماران]

چند وقتی است که در مساجد و منازل شخصی معمول شده است کسی که نمی تواند ایستاده نماز بخواند روی صندلی می نشینند و در مقابل آنها میز کم پهنا و نسبتاًَ بلندی گذاشته می شود که نمازگزار بهنگام سجده پیشانی خود را به مهری که روی همان میز است میگذارد اکنون سوال این است آیا گذاردن کف دستها نیز طبق روال همیشگی باید روی آن میزگذارده شود یا لزومی ندارد؟

اگر می توانند دستشان را روی میز یا زمین بگذارند.

دلیل عدم جواز ازدواج زن مسلمان با مرد غیر مسلمان [ازدواج با سایر فرق]

چرا یک خانم مسلمان نمی تواند با یک مرد غیر مسلمان ازدواج کند؟

این حکم دلایل مختلفی می تواند داشته باشد، از جمله اینکه در ازدواج معمولا مردم نوعی تسطل و برتری نسبت به زن پیدا می کند و به طور طبیعی اختیار دار زن می شود و این بر خلاف آیه شریفه «و لن یجعل الله للکافرین علی المومنین سبیلا» است که می فرماید: «هیچگاه خداوند راهی برای پیروزی و تسلط کافران بر مسلمانان قرار نداده است» از طرفی ازدواج پایه اصلی تکثیر نسل، پرورش و تربیت فرزندان و گسترش جامعه است و محیط تربیتی خانواده در سرنوشت فرزندان فوق العاده موثر است، از یک سو آثار قطعی وراثت و از سوی دیگر آثار قطعی تربیت در طفولیت که غالباً در دامان پدر و مادر پرورش می یابند و در سال هایی که سخت شکل پذیرند زیر نظر آنها هستند.

رعایت شرایط نمازگزار در نماز مستحبی [نمازهاى مستحبى]

اگر نماز مستحبی را در مکانی آرام بخوانیم آیا رعایت قبله و استقرار بدن و شرایط سجده و رکوع لازم است یا نه؟ با توجه به اینکه در حال حرکت رعایت آن همه شروط لازم نیست؟

آری، لازم است و تنها در حال حرکت رعایت شرایط فوق لازم نیست.

رعایت شرایط نمازگزار در نماز مستحبی [احکام قبله]

اگر نماز مستحبی را در مکانی آرام بخوانیم آیا رعایت قبله و استقرار بدن و شرایط سجده و رکوع لازم است یا نه؟ با توجه به اینکه در حال حرکت رعایت آن همه شروط لازم نیست؟

آری، لازم است و تنها در حال حرکت رعایت شرایط فوق لازم نیست.

رعایت شرایط نمازگزار در نماز مستحبی [واجبات نماز]

اگر نماز مستحبی را در مکانی آرام بخوانیم آیا رعایت قبله و استقرار بدن و شرایط سجده و رکوع لازم است یا نه؟ با توجه به اینکه در حال حرکت رعایت آن همه شروط لازم نیست؟

آری، لازم است و تنها در حال حرکت رعایت شرایط فوق لازم نیست.

کسانی که در بین فامیل نامحرمند [محرم و نامحرم]

چه کسانی در فامیل نامحرمند؟

غیر از پدر و مادر و خواهر و برادر، عمه و عمو، خاله و دایی، جد و جدّه، برادرزاده و خواهرزاده، زن پدر و زن پسر، دختر زوجه ای که با او عروسی انجام شده، فرزندان و نوه و نتیجه ها، بقیه نامحرمند.

کمک کردن به نامحرم [محرم و نامحرم]

اگر ممکن است در مورد کمک کردن به نامحرم توضیحاتی بدهید.

کمک به نامحرم در صورتیکه به حرام منجر نشود اشکالی ندارد.

دادن قسمتی از وام به همسر در ازای پرداخت قسط آن [هبه]

خانمی از محل کارش وامی به میزان دو میلیون تومان گرفت، منتهی به دلیل این که آن موقع نمی توانست قسط آن را بپردازد دو میلیون را به همسرش می دهد تا در ازای آن، همسرش قسط ها را بپردازد. بعد از سه ماه که مرد قسط وام را پرداخت، زن درخواست دو میلیون را دارد. آیا این عمل هبه معوضه می باشد تا زن نتواند به هبه خود رجوع نماید یا حکم دیگری دارد؟

هرگاه ظاهر این عمل آن بوده که وام را به طور کامل واگذار کرده مشروط بر اینکه قرض ها را بپردازد، هبه معوضه بوده و بازگشت آن اشکال دارد.

اشیایی که از مؤونه خارج می شوند [منافعى که خمس ندارد]

اگر چیزی مؤونه شد بعد از آن خارج شد آیا خمس دارد؟ اگر در همان سال خمسی خارج شد خمس دارد؟ مثلاً بخاری نفتی خریدم، بعد گاز آمد و خارج شد از مؤونه که دو صورت دارد: یا معادلش را خریدم یا نه، در هر دو فرض حکمش چیست؟

در هر دو صورت خمس ندارد.

خانه ای که برای تبدیل به احسن فروخته می شود [منافعى که خمس ندارد]

اگر خانه خریدم و بعد از مدتی فروختم و می خواهم بهتر را بخرم آیا به محض فروش باید خمس را دارد؟

چنانچه خانه مسکونی است خمس ندارد.

درآمد کارخانه ای که با پول حرام تأسیس شده [مشاغل]

من صاحب کارخانه ای بزرگ هستم که از پدرم به من ارث رسده اما اساس و پولی که برای بنیان گذاری این کارخانه هزینه شده از راه حرام بوده. پس از مرگ پدرم من تمام سود و درآمد کارخانه را تا به امروز که تقریباً 22 سال می شود صرف امور خیریه کرده ام. حالا سوال من این است که اگر الان قصد داشته باشم که از درآمد این کارخانه استفاده شخصی کنم حرام است؟ آیا این کارخانه ممکن است برای من روزی حلال شود؟

در صورتیکه حلال و حرام با هم مخلوط شده حکم مخلوط به حرام را دارد که اگر صاحبان آن را نشناسید و مقدار آن را ندانید آن اموال با پرداخت خمس حلال می شود.

انجام کارهای منزل توسط زن [معاشرت زن و شوهر]

آیا زن مى تواند در منزل وظایف خود را انجام ندهد مثلا غذا نپزد، خانه را مرتب نکند؟ آیا مرد مى تواند زن را مجبور به انجام این گونه امور بنماید؟

حق ندارد او را مجبور کند، مگر این که زن بامیل خود این کارها را انجام دهد.

شرط انجام امور منزل [شرایط عقد دائم]

آیا این شرط که همسر آینده کارهاى معمولى منزل را انجام دهد صحیح است و در صورتى که به شرط عمل نکرد حکم آن چیست؟

هرگاه شرط کنند، این شرط لازم الاجراست و در صورت تخلّف احتیاط این است که زن هزینه آن را بپردازد.

رضایت همسر برای خروج از منزل [معاشرت زن و شوهر]

آیا زن مى تواند بدون کسب اجازه از همسرش از منزل خارج و با افراد یا خانواده هایى رفت و آمد داشته باشد و یا در جلسات مذهبى شرکت کند؟

باید با رضایت همسرش باشد.

نحوه محرمیت پرستار نسبت به جانبازان [محرم و نامحرم]

این جانب یکى از جانبازان انقلاب اسلامى هستم که از گردن به پایین فلج هستم و به هیچ وجه قادر به انجام کارهایم نیستم با توجّه به این که یکى از خواهران راضى است که جهت رضاى خدا همه کارهایم غیر از مسائل جنسى را انجام دهد آیا راهى براى محرمیّت ما وجود دارد؟

هرگاه صیغه عقد موقّت آن دختر (هر چند براى مدّت کوتاهى) براى پدر شما خوانده شود شما براى همیشه به او محرم خواهید شد، البتّه مانند محرمیّت مادر و خواهر نه محرمیت همسر.

حکم هدایای قبل از ازدواج [مقدمات ازدواج]

شیرینى دختر و پسرى را مى خورند، پسر و بزرگان او هدایایى را براى عروس و خانواده اش مى برند، در صورتى که نامزدى به هم بخورد و یا یکى از پسر و دختر بمیرند، حکم این هدایا چیست؟

آنچه مصرف نشده باید برگردانند، ولى نسبت به آنچه مصرف شده مدیون نیستند.

هدایایی که خانواده دختر به او می دهد [متفرقه طلاق]

معمولا خانواده عروس هدایایى براى دخترشان بعد از عقد و عروسى مى برند، پس از جدا شدن این عروس و داماد و یا مرگ عروس این هدایا متعلّق به چه کسى است؟

اگر قرینه خاصّى در کار نباشد ظاهر این است که مال دختر است و پدر جهت احترام به دخترش و آبرومندى او در نزد شوهر به او بخشیده است.

خمس مبالغی که از داماد گرفته شده [مقدمات ازدواج]

در بین مردم و شیعیان افغانستان مرسوم است که در ازدواج علاوه بر مهریّه، پدر دختر مبلغى پول از داماد مى گیرد آیا این پول حلال است و اگر سال بر آن بگذرد خمس دارد؟

اگر پول مزبور را به صورت شرط ضمن عقد جهت پدر قرار دهند حلال است و با گذشتن سال، خمس آن واجب مى شود.

پولی که از داماد جهت تهیه جهیزیه دریافت شده [جهیزیه]

پولى را که پدر دختر از داماد جهت جهیزیّه دخترش مى گیرد در صورتى که از جهیزیّه زیاد بیاید آیا براى پدر دختر حلال است؟

اگر به صورت شرط ضمن العقد پول مزبور را جهت پدر قرار دهند مبلغ اضافى براى او حلال است و اگر آن پول را به نام دختر قرار داده باشند و جزء مهریّه باشد متعلّق به دختر است.

استخاره برای ازدواج [خواستگاری]

آیا براى پاسخ دادن به خواستگار دختر، استخاره کردن مورد دارد؟

هرگاه بعد از مشورت و تحقیقات لازم، مشکل حل نشود مى توان از استخاره استفاده کرد.

تجدید استخاره [مقدمات ازدواج]

آیا در مورد ازدواج، تجدید استخاره جایز است به چه روش؟

در هیچ مورد تجدید استخاره درست نیست مگر این که مدّت قابل ملاحظه اى بگذرد یا شرایط مورد استخاره تغییر کند.

تهمت ارتباط نامشروع به همسر [معاشرت زن و شوهر]

اگر مردى به زنش تهمت ارتباط نامشروع بزند و نتواند ادّعاى خویش را در دادگاه صالحه اثبات نماید:
الف) آیا براى مرد جایز است دوباره با زن خویش ادامه زندگى دهد؟
ب) آیا براى زن از لحاظ شرعى واجب است با همسرش ادامه زندگى دهد؟
ج) آیا در این خصوص زن مى تواند تقاضاى طلاق نماید و به حقّ و حقوق خویش اعمّ از مهریّه و جهیزیّه و دارایى هاى زندگى برسد؟

اگر ادّعاى رویت نکند مى تواند بدون هیچ تشریفاتى با او ادامه زندگى دهد ولى به خاطر تهمتى که به او زده است زوجه مى تواند از حاکم شرع تقاضاى حدّ قذف کند (حدّ آن 80 تازیانه است) مگر این که زوجه او را ببخشد. آرى لازم است ادامه زندگى دهد.
جایز نیست.

بازگو کردن عیوب همسر در جمع [معاشرت زن و شوهر]

آیا شوهر مى تواند در مقابل دیگران عیوب زنش را بگوید و او را تحقیر کند اگر چه به شوخى باشد؟ الف) در صورتى که زن ناراحت شود؟
ب) در صورتى که زن ناراحت نشود؟

جایز نیست.
بهتر ترک است.

ازدواج معاطاتی [عقد دائم]

حکم ازدواج معاطاتى چیست و چه شرایطى دارد؟ اگر یکى از مقلّدین شما در این مسأله (به فرض عدم صحّت ازدواج معاطاتى به نظر شما) به مرجع دیگرى رجوع نماید حکم چیست؟ اگر فردى به علّت عدم آشنایى به حکم (در صورت عدم صحّت ازدواج معاطاتى) با فردى به این طریق ازدواج کند و بعد حکم را بفهمد وظیفه اش چیست؟

چیزى به نام ازدواج معاطاتى نداریم چنین ازدواجى باطل است.

نهی همسر از انجام مستحبات [اطاعت از همسر]

اگر زن به خاطر انجام مستحبات زیاد، دچار خستگى مفرط شود به طورى که مرد نتواند تمتّعات لازم را از او ببرد، آیا مرد حق دارد او را از انجام چنین مستحباتى نهى نماید و آیا اطاعت از شوهر در این جا لازم است؟

مرد نمى تواند او را نهى کند مگر به طور کلّى تمتّع از بین برود و در این صورت چون مزاحم حقّ شوهر است زن بدون اجازه او نمى تواند اقدام کند.

تقابل امر شوهر با امر ولی فقیه [اطاعت از همسر]

اگر امر شوهر در تقابل با امر ولی فقیه قرار بگیرد اطاعت از کدامیک لازم است؟

در مسئله مربوط به حکومت باید از ولی فقیه پیروی شود.

اجازه از شوهر برای بیرون رفتن در دوران نامزدی [اطاعت از همسر]

در دوران نامزدی که زن در خانه پدری تشریف دارد هرگونه بیرون رفتن زن باید با اجازه شوهر باشد یا پدر زن؟ اگر با مرد باشد در صورت رعایت نکردن زن باتوجه به این نکته در طلاق مهریه شامل زن میشود یانه؟

در این دوران نه نفقه واجب است ونه اجازه گرفتن زن

کالای قاچاق خریداری شده [قاچاق]

اگر کالایی را که به صورت قاچاق وارد کشور شده و گمرک و مالیات نپرداخته را بخریم آیا استفاده از آن کالا حرام است؟ اگر بخریم و بعداً پشیمان شویم و امکان پس دادن نداشته باشیم (مثلاً از دوره گرد خریده باشیم) تکلیف چیست؟

در صورتیکه مقررات حکومت اسلامی اجازه خرید آن را بدهد، مانعی ندارد.

حق اعمال وکالت بعد از تفویض آن به دیگری [احکام وکالت]

شخصی برای انجام امری وکیلی مشخص می کند و از جمله حق توکیل به غیر هم به او می دهد. متعاقباً وکیل مزبور با اقرار به اینکه تاکنون نسبت به مورد وکالت اقدامی ننموده کلیه اختیارات خود ناشی از آن وکالت را از بدو إلی ختم به شخص ثالثی تفویض می نماید. سوال این است که آیا پس از تفویض، وکیل اولیه حق انجام مورد وکالت را دارد یا خیر؟

در فرض سوال، حق انجام مورد وکالت را ندارد.

ازدواج زن شوهر دار در غیاب شوهر [ازدواج های حرام]

زمانی که شوهر زن جوانی به مسافرت طولانی مدت رفته در واقع زن شوهری کنار خود ندارد و نمی تواند نیازهای جنسی خود را ارضا کند و وقتی اطمینان دارد شوهرش تا مثلاً یک سال دیگر باز نمی گردد ممکن است که به گناه بیافتد، پس چرا نمی توانند همانند مردی که از زن خود جداست از عقد موقت استفاده کند؟ چرا اسلام به نیازهای جنسی مرد توجه می کند اما به زن بی توجه است؟

مرد حق ندارد زن دائمی خود را طوری ترک کند که نه مانند زن شوهردار باشد نه بی شوهر و مرد نمى تواند بیش از چهار ماه، نزدیکى با همسر دائمى خود را ترک کند، بلکه اگر زن جوان باشد و در این مدّت بیم آن مى رود که به گناه بیفتد احتیاط واجب آن است که طورى رفتار کند که او به گناه نیفتد.

رعایت عدالت میان همسران [معاشرت زن و شوهر]

منظور از عدالت میان همسران چیست؟

منظور از عدالت آن است که بر طبق شئون آنها هرکدام متناسب حالش رفتار کند و عدالت همیشه به معناى مساوات نیست و در مورد حقّ القسم آن است که براى هرکدام یکى از چهار شب را قرار دهد.

حکمت و چرایی غریزه جنسی [مسائل جنسى]

آیا مسائل جنسی اصولا همانند خوردن و آشامیدن و خوابیدن جزء نیاز های اولیه انسانی می باشد یا این امر تنها شبهه ایست که از سوی علم روانشناسی روز وارد گردیده است؟ اگر پاسخ قسمت اول مثبت است؟ چگونه می توان انتظار داشت افراد در مدتی بیش از 17 سال با غریزه خود مبارزه کنند و با راهکار های ارائه شده خود را از گناه باز دارند آیا کمی غیر منطقی نیست؟

غریزه جنسی موهبتی است الهی که به انسان و حیوانات عطا شده است و مانند خوردن و آشامیدن لازمه بقاء است و چنانچه افراد به احکام اسلام پایبند باشند و از تشریفات و تجملات و چشم و هم چشمی ها بپرهیزند و به ازدواج ساده و بی آلایش و زندگی بی تکلف قانع باشند خواهید دید که احکام اسلام کاملاً منطقی و نجات بخش است.

ازدواج فامیلی [عقد دائم]

آیا ازدواج های فامیلی مثلاً پسر و دختر عمو از نظر اسلام اشکالی دارند و آیا اسلام در این مورد توصیه یا نهی دارد؟

شرعاً اشکالی ندارد ولی چنانچه از لحاظ پزشکی و آزمایشات نهی شده، بهتر است از آن بپرهیزند.

مشخص نکردن نوع سکه در مهریه [مهریه]

اگر در عقد نامه (عقد دائم) مشخص نشده باشد ملاک مهریه چه نوع سکه ی بهار آزادی است، آیا می توان داماد را به پرداخت نوع کامل یا گران تر آن ملزم نمود؟

ظاهر سکّه، سکّه کامل است اما نوع معینی از آن را نمی شود تحمیل کرد.

عدم محرمیت داماد به زن پدر [محرم و نامحرم]

آیا زن پدر به داماد محرم می باشد در حالی که فرزند را بعد از شیر خوارگی مادری کرده است ؟

داماد به زن پدر محرم نیست

مخالفت والدین با ازدواج فرزندان [مقدمات ازدواج]

برادر بزرگتر از خودم عاشق دخترى است، ولى پدر و مادرم مانع از عشق او هستند. و دلیل آنها این است که پدر آن دختر جزء اقوام یکى از قاتلین پسر عمّه ام مى باشد. آیا مطلب مذکور مانع ازدواج برادرم و آن دختر مى شود؟

اگر در فامیل ، یک نفر مرتکب خطایى شود، تمام آن فامیل بد نمى شوند. اگر واقعاً خانواده آن دختر خانواده خوبى هستند، ازدواج با او مانعى ندارد.

ازدواج اجباری دختر عمو با پسر عمو [شرایط عقد دائم]

در بین عشایر عرب خوزستان رسمى به نام «نهوه» وجود دارد (اجبار دختر عمو به ازدواج با پسر عمو یا دیگر نزدیکان، و منع از ازدواج با دیگران،) چنین رسمى از نظر شرعى چه حکمى دارد؟

چنین رسمى برخلاف شرع است، و باید از آن پرهیز کرد، مگر این که زوج و زوجه هر دو بدون اجبار رضایت دهند.

واگذاری حق انتخاب محل سکونت به زوجه [نفقه]

در صورتى که حقّ اختیار سکنى در قباله ثبتى کاملا به زوجه تفویض شده باشد، آیا این حق علاوه بر شهر، شامل محل و منطقه محلّ سکونت نیز مى شود؟ با توجّه به این که زوج و زوجه هر دو اهل و ساکن یک شهر بوده، و در زمان عقد نیز قصد زندگى در همان شهر را داشته اند، پاسخ سؤال را مرقوم فرمایید.

معمولا هنگامى که مى گویند اختیار سکنى با زن است، اشاره به شهر مى باشد، مگر این که عبارت قباله دلالت بر بیشتر از این داشته باشد. و در صورت شک، تنها اختیار شهر با زوجه خواهد بود.

اجرة المثل کارهای زن در خانه شوهر [حقوق زنان]

زنى حقّ الزّحمه و اجرة المثل کارهایى که در ایّام زناشویى در منزل شوهرش انجام داده را مطالبه کرده، ولى شوهر ادّعا دارد که همسرش کارها را به قصد تبرّع انجام داده است. در فرض مذکور قول کدام یک مقدّم، و بیّنه بر عهده چه کسى است؟

در محیط هایى که عرف و عادت بر آن است که زن به قصد تبرّع این کارها را انجام مى دهد، ادّعاى زن برخلاف آن مسموع نیست. مگر این که ثابت کند به شوهرش اعلام کرده قصد تبرّع ندارد، و شوهرش نیز پذیرفته باشد.

مطالبه اجرت کارهای انجام شده در منزل شوهر [حقوق زنان]

همسر سابقم بعد از چندین سال زندگى و على رغم دریافت نفقه، به عناوین مختلف، موجبات اذیّت و آزار بنده را فراهم مى نمود، و خودش نیز تقاضاى طلاق خلع کرد. بعد از جارى شدن طلاق، کلّیّه حقوق خود را از بنده دریافت نمود، و طلاهایى را که براى ایشان خریده بودم، به یغما برد، (اکنون در حدود دو میلیون تومان ارزش دارد،) و بنده را از خانه بیرون و مدّت دو سال و اندى خانه بنده را غصب نموده است. ایشان ملتزم به دین مقدّس اسلام نبوده، و بدون اجازه از خانه خارج شده، و از اداى وظایف خانوادگى شانه خالى مى کرده، و اکنون اجرت المثل چندین ساله را از بنده مطالبه مى نمایند. آیا اجرة المثل به ایشان تعلّق مى گیرد؟

زن به غیر از نفقه و مهریّه، حقّ دیگرى به نام اجرة المثل ندارد. مگر این که از اوّل ازدواج شرط کند که کارهاى منزل را مجّانى انجام نمى دهد. و در صورتى که چنین شرطى نکرده و عادت، و رسم محیط هم تبرّع در این امور است، حقّى ندارد.

قرار دادن شروط ضمن عقد در عقدنامه [شرایط عقد دائم]

در سالهای اخیر نظریه ای در حقوق خانواده مطرح و طرفداران زیادی نیز پیدا کرده است و آن قرار دادن شروط ضمن عقد در نکاحنامه (شرط وکالت مطلق در طلاق،حق اشتغال،حق ادامه تحصیل،حق حضانت،خروج ازکشور بدون اذن شوهر، اشتراک در اموال و ..) و تعیین مهریه های نمادین و در همان حد مهر السنه هست حال این وضعیت با شرع اسلام و کلیت دین مبین اسلام در تنافی است یا خیر ؟
با تشکر

قراردادن شرط وکالت در طلاق مانعی ندارد و همچنین مهرالسنه و امثال آن مشروط بر اینکه مهرالسنه را از ابهام بیرون آورند ولی شرط شرکت در اموال با وجود ابهامی که دارد خالی از اشکال نیست.

عدم اولویت شوهر بر سایر اقارب در قیمومت [متفرقه ازدواج و زناشویی]

آیا شوهر دائمى در رابطه با قیمومت زوجه خود که دچار جنون ادوارى، یا دائم شده، نسبت به پدر، جدّ پدرى، مادر، و سایر اقارب زوجه، اولویّت دارد؟

اولویّتى ندارد.

پاسخ به شبهاتی در رابطه با اختلاف حقوق زن و مرد [حقوق زنان]

آیا دین مقیاس عدالت است، یا عدالت مقیاس دین؟ به بیان دیگر، آیا دین به هر چه که عدالت باشد امر مى کند، یا هر چه که دین به آن امر کند، عدالت است؟
و به بیان فنّى، آیا عدالت در سلسله علل احکام است، یا در سلسله معالیل آن؟
توضیح بیشتر این که: آیا انسانها، مصادیق بارز ظلم و عدالت را از طریق شریعت مى شناسند، یا عدالت و ظلم براى همه روشن است، و توصیه هاى دین ارشاد به حکم عقل است؟
مستحضرید شیعه نیز مثل معتزله معتقد است که عدالت، مقیاس دین است، و اشاعره دین را مقیاس عدالت مى دانند. حال سؤال این است که اگر شیعه عدالت را مقیاس دین مى داند، چرا در استنتاجات فقهى به احکامى مى رسد که هر عُرفى آن را مصداق بیّن ظلم مى داند. بعضى از احکام نکاح چنین است; توجّه فرمایید:
1ـ اجماعى است که طلاق به دست مرد است، و مرد مى تواند هرگاه که اراده کند زنش را طلاق بدهد، هر چند هیچ عذر موجّهى نداشته باشد! طلاق غیابى و بدون هیچ عذر موجّه، در هر عرفى ظلم محسوب مى شود.
2ـ در بحث عیوب زوجین مى گویند: «اگر مرد بعد از عقد بفهمد زنش کور یا شل است، خوره یا برص دارد، مى تواند عقد را فسخ کند. ولى اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهرش یکى از این عیوب را دارد حق فسخ ندارد; باید بسوزد و بسازد!»
3ـ مرد هر وقت تمایل داشته باشد زن باید خود را در اختیار او قرار دهد; حتّى اگر وسط نماز باشد. ولى زن فقط سالى سه مرتبه حقّ آمیزش دارد، آن هم چنان کوتاه و مختصر که مجال بیان آن نیست!
4ـ اگر مرد در شب عروسى همسرش را ترک کند و مسافرت برود، و بعد از ده سال برگردد (در صورتى که نفقه داده باشد،) زن حق اعتراض ندارد!
چگونه مى توان با حفظ مبناى کلامى شیعه، این قبیل احکام را پذیرفت؟ آیا مى گویید همه عقلا اشتباه مى کنند که مى گویند طلاقِ مبنى بر هوس و بدون عذر موجّه ظلم است؟ همه عقلا که براى زن نیز (در شرایط تدلیس مرد در موارد فوق) حق فسخ قائلند اشتباه مى کنند؟

بدون شک فقه شیعه بر اساس ادّله اربعه بنا نهاده شده، که یکى از آنها دلیل عقل است. منتها عقل باید قطعى و جامع جمیع جهات باشد، و در مثالهایى که ذکر کرده اید متأسّفانه اشتباهات فقهیّه متعدّدى وجود دارد. مثلا بند چهارم که نوشته اید: «اگر مرد در شب عروسى همسرش را ترک کند و ده سال برنگردد...» این مسأله از نظر موازین فقهى درست نیست. چنانچه زوجه در عُسر و حرج بیفتد، و لو بعد از شش ماه بوده باشد، ما اجازه طلاق را مى دهیم. و تاکنون چه بسیار زنانى که شوهرشان آنها را رها کرده، و از طریق همین فتوا آزادى خود را یافته اند.
و در مورد بند سوّم، اوّلا مرد نمى تواند در شرایط غیر متعارف مانند وسط نماز یا مواردى از این قبیل، از زن تقاضاى تمکین کند، بلکه طبق عرف و عادت باید انجام شود. و ثانیاً در مورد زن نیز در صورتى که ترک آمیزش براى او خطر انحراف جنسى داشته باشد، یا مشکل مهمّى ایجاد کند، هرگز انتظار چهار ماه کشیده نمى شود.
و در بند دوّم، در صورتى که توافق طرفین به صورت شرط ضمن العقد، یا شرط مبنىٌ علیه العقد، بر سلامت بوده باشد، هر عیبى سبب حقّ فسخ مى شود.
باقى مى ماند بند اوّل، هم اکنون در بسیارى از جوامع بشرى زن و مرد حق طلاق را دارند، و مى توانند بدون عذر موجّهى از هم جدا شوند. اگر در مورد زن ظلم محسوب مى شود، در مورد مرد هم ظلم به شمار مى آید. بنابراین ظلم طرفین را در میان عقلا باید پذیرا باشید. از آن گذشته، همان گونه که در دادگاه هاى امروز
هم دیده مى شود، مى توان جلوى طلاقهاى هوس آلود را گرفت. به علاوه با توجّه به این که مرد به هنگام طلاق متحمّل خسارات زیادى مى شود فرضى که شما کرده اید یک فرض غیر واقعى است که مرد بدون هیچ عذرى دست به طلاق بزند، حتماً عذرى دارد; البتّه آنچه در بالا گفتیم اجمال مسأله است.

شک در صحت اعمال حج تمتع در کودکی [ازدواج های حرام]

بچه ای قبل از سن تکلیف همراه پدر و مادر خود اعزام به حج تمتع شد و بخاطر کودک بودن بعضی از مراسم واجب حج را بجا نیاورد، یا در خواب بوده است. الان که به سن بلوغ رسیده و قصد ازدواج دارد شبهه شده است که ایشان باید قبل از ازدواج به حج رود و مناسک حج تمتع را دوباره بجا آورد در غیر این صورت زن بر او حرام است. آیا چنین موضوعی از نظر شرعی درست است یا خیر؟

اگر اعمال خود را زیر نظر والدین خود انجام داده و الان دقیقا نمی داند چگونه انجام داده است حمل به صحت کند.

ازدواج زانی با زانیه [ازدواج های حرام]

اگر مرد و زنی باهم زنای (محصنه یا غیر محصنه) کردند و بعد از مدتی زن طلاق گرفت، آیا بعد از گذراندن عده مرد میتواند او را به عقد خود در آورد؟

اشکالی ندارد ولی اگر زن شوهر دار بوده احتیاط آن است که با او ازدواج نکند.

مصرف هزینه حج برای مخارج ازدواج فرزند [متفرقه ازدواج و زناشویی]

کسی که استطاعت مالی برای حج دارد و پسرش به سن ازدواج رسیده باشد‌‌ گرفتن زن برای پسرش واجب است یا رفتن به حج؟

اگر آن چه را دارد خرج ازدواج پسر کند حج از او ساقط است.

همسن بودن دختر و پسر در ازدواج [خواستگاری]

بزرگتر بودن پسر نسبت به دختر در امر ازدواج چه تاثیری دارد؟ اگر دختر و پسر همسن باشند یادختر چند روزی بزرگتر از پسر باشد آیا از نظر شرعی ایرادی دارد؟ مگر اصل بلوغ فکری نیست؟

از نظر شرعی اشکالی ندارد.

سابقه لزوم اذن پدر در عقد [اجازه پدر در عقد موقت]

اینکه اذن پدر در صیغه موقت به خاطر شرایط کنونی جامعه وضع شده یا در زمان پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) نیز رعایت می شده؟

بدیهی است که لزوم اذن پدر در ازدواج باکره به خاطر مصالح دختر و دوری از مفاسد است و در زمان پیامبر (صلی الله علیه و آله) نیز رعایت می شده.

استفاده از نقاب در شهرهایی مثل تهران [حجاب]

من در تهران زندگی می کنم. مدتی است به خاطر نگاه های بد مردان در خیابان و البته احساس نزدیکی بیشتر به خداوند از نقاب استفاده می کنم. آیا زدن نقاب در تهران جزو لباس شهرت محسوب می شود؟

استفاده از نقاب در جاهایی که معمول نیست و باعث ایجاد مشکل یا انگشت نما شدن فرد می شود جایز نیست.

ذکر قنوت نماز واجب به فارسی [قنوت]

آیا میتوان در قنوت نمازهای واجب به زبان فارسی دعا کرد؟

خواندن ذکر قنوت و اذکار دیگر نماز به غیر عربی جایز نیست.

منظور از سفر اوّل کسی که دائم السفر است [کثیرالسفر]

بنده دائم السفر هستم و طبق نظریه حضرت امام در غیر سفر اول باید نمازها را کامل خواند ولى بنده براى مثال که بر روى کشتى خدمت مى کنم نمى دانم که سفر اول براى من از کجا شروع مى شود یعنى 1- آیا سفر از منزل تا مثلا بندرعباس قبل از الحاق به کشتى سفر اول محسوب مى گردد (زیرا این سفر مقدمه سفر اصلى است). 2- یا شروع سفر بعد از الحقاق به کشتى بوده و تا رسیدن به مقصد ادامه دارد (ممکن است قبل از شروع سفر چند روز دیگر در بندر عباس اقامت داشته باشم) و یا 3- شروع سفر پس از حرکت واقعى از بندر مبدأ بوده و تا رسیدن به مقصد ادامه دارد؟

از هنگامى که از منزل خود به منطقه کار مى روید و از آنجا به سفر دریایى مى روید تا رسیدن به مقصد یک سفر محسوب مى شود.

حکم قنوت فراموش شده در نماز [قنوت]

اگر انسان در نماز قنوت را فراموش نماید و بعد از رکوع آن رکعت یادش بیاید که قنوت را انجام نداده حکم آن چیست؟

مى تواند پس از رکوع قنوت را بجا آورد و سپس بدون این که رکوع کند به سجده مى رود و نمازش را ادامه دهد.

شروع شدن خطبه های نماز جمعه قبل از اذان ظهر [احکام نماز جمعه]

خطبه اول نماز جمعه تهران قبل از اذان ظهر خوانده می شود. آیا نماز جمعه در این حالت صحیح است؟ اگر خیر تکلیف چیست؟

در این صورت پس از نماز جمعه و قبل از نماز عصر نماز ظهر تان را اعاده کنید.

نماز و روزه کارگرانی که در خارج از شهر کار می کنند [کثیرالسفر]

کارگری که 6 ماه از سال را یا بیشتر در خارج از حد شرعی مشغول به کار میباشد به نحوی که هر روز صبح میاید و شب بر میگردد حکم نماز و روزه اش چگونه است

نماز و روزه او کامل است.

خواندن ذکر قنوت به فارسی [قنوت]

1- آیا می شود در نمازهای واجب قنوت را بصورت فارسی خواند؟ 2- در نمازهای دیگر مانند نماز شب و ... چگونه است؟ 3- آیا در قنوت می شود هر دعای که خواستیم بکنیم و یا هر آنچه را که از خدا می خواهیم در قنوت بیان کنیم؟

1- جایز نیست.
2- مانند مسأله قبل است.
3- آری تمام امور مشروع را می توانید از خدا بخواهید.

مبدأ و منتهای سفر [سفر به بیش از هشت فرسخ]

مبدأ و منتهاى سفر در مسافت نماز قصر کجا محسوب مى شود؟

معیار فاصله بین دو شهر یعنى آخرین خانه مبدأ حرکت و اوّلین خانه مقصد مى باشد.

دائم السفر بین دو شهر [کثیرالسفر]

کسى که دائم السفر بین دو شهر مثلا قم و کرج است ولى هر روز از کرج که وطن او نیست به دو فرسخى جهت تدریس یا کار دیگرى مى رود و برمى گردد آیا چنین شخصى در قم و کرج و اطراف آن نمازش را باید تمام بخواند؟

باید تمام بخواند.

خانواده کثیرالسفر [کثیرالسفر]

اگر محلّ کار شخصى به اندازه مسافت قصر از وطنش دور باشد و هر روز به محل کار مى رود و برمى گردد یا یک هفته در محل کار مى ماند، حکم نماز خانواده اش که همراهش هستند چیست؟

هرگاه خانواده اش مرتباً با او همراه هستند نماز همه آنها تمام است.

سفرهای طلاب به شهرستانهای استان [کثیرالسفر]

این جانب طلبه اى هستم اهل سارى که برحسب موقعیّت شغلى مدّتى است که در رشت مشغول خدمت مى باشم و مدّتى که باید در این جا بمانم معلوم نیست، امّا برحسب وظیفه شغلى و نیز براى منبر باید به طور مرتّب به شهرستانهاى استان گیلان سفر کنم.و به ندرت و به طور استثنایى اتفاق مى افتد که ده روز در محل سکونتم بمانم و لذا اقامه ده روز میسر نمى باشد، وضعیت نماز و روزه ام چگونه است؟

وظیفه شما اتمام نماز و روزه است و اگر ده روز اقامت کردید در اوّلین سفر شکسته مى باشد

تبعید کردن زانی و زانیه [زنا]

در صورتى که برگشتن دختر و پسر زناکار به محل زندگیشان باعث مفسده و اختلافاتى بین اهالى آن محل شود، آیا مى توان آنها را به محل دیگرى تبعید کرد؟

هرگاه ماندن آنها در محل خود موجب فساد شود، مى توان آنها را به محل دیگرى فرستاد.

ذاتی یا عرضی بودن حرمت زنا [زنا]

آیا حرمت زنا ذاتى است و یا عرضى؟

اگر منظور از ذاتى بودن این باشد که زنا حرام است خواه آثار زیانبارى داشته باشد و خواه نداشته باشد، جواب این است که آرى حرمت زنا ذاتى است.

احصان در لواط [لواط]

آیا در لاطى احصان را شرط مى دانید؟

در لواط فرقى میان محصن و غیرمحصن نیست.

ولد الزنا [زنا]

آیا طفل متولّد از زنا، حکم فرزند شرعى را دارد؟

طفل متولّد از زنا، از نظر حضانت و وجوب انفاق و مانند آنها (جز در مواردى که دلیل قائم بر استثنا آن شده است مانند مسأله ارث) حکم فرزند شرعى را دارد، بنابراین ولدالزّنا تمام احکام محرمیّت و وجوب نگهدارى و تربیت را دارد فقط ارث نمى برد.

معنی زنای محصنه [زنا]

سلام.خسته نباشد.بفرمایید که زنای محصنه چیست؟چرا از بقیه مجزا شده؟
متشکرم.

منظور از زنای محصنه اینست که کسی که همسر دارد و می تواند با همسرش نیاز خود را برطرف کند به سراغ زن یا مردی برود که با او نامحرم است و مجازات این کار شدیدتر است.

نمازهایی که در سفر گناه شکسته خوانده شده [سفرهای حرام]

شخصی به قصد گناه سفر کرده و نمی‌دانسته باید نمازش را تمام بخواند. مدت‌ها پس از بازگشت از سفر توبه می‌کند و بعد هم می‌فهمد که باید نماز را تمام می‌خوانده. آیا اکنون نمازهایی را که در سفر شکسته خوانده باید قضا کند؟

آری باید نمازها را قضا کند

ملاک زنای غیر محصنه شخص همسر دار [زنا]

فرد باید چه مدتی از همسرش دور باشد و به وی دسترسی نداشته باشد تا زنای وی محصنه تلقی نشود؟

همین اندازه که به طور متعارف نتواند از همسر خود استفاده کند زنای محصنه نیست

نماز و روزه شکارچیان [سفرهای حرام]

همان گونه که مستحضرید، در حال حاضر، شکار به منظور ارتزاق جز در برخى مناطق کشور، مثل بخشهایى از شمال و حاشیه دریاهاى جنوب، صورت نمى گیرد، و تقریباً غالب شکارها توسّط افراد متموّل، و به عنوان تفریح و تفرّج، و از روى تفنّن است. شکار جانوران وحشى در فرضهاى فوق شرعاً چه حکمى دارد؟

در صورتى که شکار براى نیاز زندگى یا براى کسب و کار باشد، و طبق ضوابط صورت گیرد، شرعاً جایز است. ولى شکار کردن به عنوان تفریح و خوشگذرانى ـ هر چند گوشت آن را مصرف کنند ـ شرعاً حرام است، و لذا، در چنان سفرى به عنوان سفر حرام نماز و روزه تمام خواهد بود.

فرماندهی که به پایگاه های مختلف سرکشی می کند [کثیرالسفر]

شخصى قصد دارد در عرض 6 ماه یا بیشتر به جاهاى متعدّد براى کار سفر کند. مثلا فرمانده نیروى انتظامى منطقه اى بر حسب ضرورت کارى بایستى به پایگاههاى تابعه تحت فرماندهى خود و حتّى تا آخرین مرز منطقه امنیّتى مربوطه سرکشى و امور امنیّتى را از نزدیک کنترل نماید و هیچ گاه در مرکز ده روز نمى ماند:
الف) آیا چنین شخصى دائم السفر محسوب مى شود؟
ب) اگر از اوّل قصد داشته باشد علاوه بر سفرهاى شغلى، به سفرهاى دیگرى نیز برود، مثل این که به مشهد یا تهران، یا امثال آن سفر کند، آیا حکم دائم السفر را دارد؟
ج) اگر به سفر غیر شغلى برود، آیا بعد از این سفر حکم دائم السفر بودن باقى است؟ حتّى اگر یک سفر دائم السفرى برود، و بعد سفر استثنایى کند، آیا بعد از این سفر استثنایى سفر اوّل دائم السفرى سفر دوّم حساب مى شود؟ بدین معنا که این سفر استثنایى به دائم السفر بودن لطمه نمى زند؟

الف: چنین شخصى کثیر السفر است، و نماز و روزه اش تمام است.
ب: در سفرهایى غیر از سفر شغلى، نماز و روزه اش شکسته است.
ج: اگر آن سفر زیاد طولانى نشود، لطمه اى به کثیرالسفر بودن او نمى زند.

مقدار نماز جمعه از نظر ساعت [احکام نماز جمعه]

در رساله توضیح المسائل آمده است: «وقت نماز جمعه از اوّل ظهر است به مقدارى که اذان و خطبه ها و نماز مطابق معمول انجام شود، و با گذشتن آن، وقت نماز جمعه پایان مى یابد.» مستدعى است مقدار زمان آن را از نظر ساعت بیان فرمائید.

وقت نماز جمعه عبارتست از مقدار زمانى که براى ایراد خطبه ها به صورت متعارف و انجام نماز به طور متعادل لازم است، و ممکن است در حدود یک ساعت الى یک ساعت و ربع از اوّل زوال متعارف باشد، و بعد از آن وقت نماز جمعه مى گذرد.

معیار فاصله بین دو نماز جمعه [ شرایط نماز جمعه]

در منطقه ما دو نماز جمعه اقامه مى شود، که مسافت بین این دو محل داراى دو راه است; نخست راهى قدیمى که مسافت آن کمتر از یک فرسخ است، و ده درصد مردم با پاى پیاده آن را طى مى کنند; راه دوّم که جدید و مسافت آن بیش از یک فرسخ است نود درصد مردم با وسیله نقلیّه آن را طى مى کنند. بفرمایید معیار در تعیین مسافت بین جمعتین کدام راه است؟

معیار راهى است که غالب مردم از آن استفاده مى کنند.

حکم دو نماز جمعه که در کمتر از یک فرسخ برگزار می شود [ شرایط نماز جمعه]

: 1ـ حکم حضرت عالى درباره دو نماز جمعه که از مدّتى قبل در محدوده کمتر از یک فرسخ برگزار مى شود چیست؟
2ـ نمازى که تأخّر تکبیرى داشته و لواز نظر زمان تأسیس نسبت به دیگرى تقدّم داشته باشد صحیح است، یا ملاکِ صحّت تقدّم تأسیسى است هر چند از نظر تقدّم و تأخّر تکبیرى تقدّم نداشته باشد؟

جواب: نمازى که مقدّم است صحیح است، و دوّمى باطل.

جواب: معیار شروع در خطبه هاست; هر کدام قبلا شروع کنند نمازشان صحیح است

تعلق مهرالمثل در صورت اقرار به زنا [زنا]

چنانچه مردى یک بار اقرار به زنا کند، آیا مى توان او را به پرداخت ارش البکارة، یا مهر المثل (در صورت تحقّق شرایط آن،) محکوم کرد؟

احتیاط واجب آن است که اگر اقرار به تحقّق زناى به عنف، یا ازاله بکارت به عنف کرده باشد، مهر المثل را بپردازد.

تفاوت ازدواج موقت با زنا [زنا]

فرق ازدواج موقت با زنا چیست که یکی حلال و دیگری حرام است؟ چون در زنا نزدیکی انجام می شود و پولی هم رد و بدل می شود و در ازدواج موقت نیز همینطور است، فقط در ازدواج موقت یک جمله به عنوان صیغه ادا می شود.

ازدواج موقت تمام احکام ازدواج را دارد به جز نفقه و بعضی از جزئیات دیگر، اما فرزند از آنها ارث می برد و مسئولیت عدّه نگه داشتن بعد از پایان مدت بر دوش زن می باشد و زن هرگز نمی تواند در این مدت همسر مرد دیگری شود و امثال آن.

خواندن قنوت در رکعت اول نماز [قنوت]

اگر در رکعت اول نماز واجب علاوه بر رکعت دوم، قنوت خوانده شود، قنوت رکعت اول چه حکمی دارد؟
آیا سجده ی سهو بر نمازگزار واجب می شود؟

احتیاط سجده سهو است.

زنا با عروس [زنا]

اگر مردی (نعوذ بالله) به عروس خود تجاوز کند آیا عروس به همسر خود حرام می شود؟

حرام نمی شود ولی ارتکاب چنین زنائی مجازات سنگینی دارد.

زنای زن در دوران عقد کردگی [زنا]

زنی که بیش از یک سال عقد کرده و با شوهرش فقط یکبار جماع نموده باشد درصورت ارتکاب زنا آیا زنای ایشان محصنه است؟ با وجود اینکه عرف محلی عروسی را مبنای شروع زناشوئی می داند و امکان جماع برای زن با توجه به شرایط محلی و عرف محل وجود ندارد.

زنای محصنه محسوب نمی شود ولی زشتی زنا از نظر شرع اسلام در هر حال بسیار روشن است.

قربانی کردن در موارد خرید خانه و ماشین [قربانی]

آیا در حال حاضر و یا به طور کلی قربانی کردن احشام برای مواردی همچون خرید خانه، ماشین و ... در دین مبین اسلام توصیه شده است؟ آیا می توان به جای قربانی مبلغ آن را به نیازمندان یا سازمان بهزیستی و ... هدیه نمود؟

توصیه خاصّی در این زمینه نیست. هدف انجام کار خیر است و قربانی برای خدا و کمک به محرومان و مومنان از این طریق ان شاءالله موجب دفع بلا می شود.

کسی که هر ماه دو مرتبه بین پنج تا هفت روز به سفر می رود [کثیرالسفر]

حقیر مدت دو سال و اندی است که به کشور امارات در هر ماهی دو مرتبه سفر می کنم که هر مرتبه بین پنج تا هفت روز طول می کشد و تاکنون هم نماز شکسته خوانده ام واقامت آنجا را هم دارم و مقلد معظم له می باشم. حال تکلیف چیست؟ آیا هنوز باید به همان شکل نماز بخوانم یا اینکه بنده دائم السفر حساب می شوم؟

تکلیف شما نماز شکسته است.

برطرف شدن گناه زنا [زنا]

آیا ازدواج بعد از زنا سبب برطرف شدن گناه زنا خواهد شد؟

تأثیرى در برطرف شدن گناه زنا ندارد؛ مگر این که جداً از کار خود توبه کند.

«شغله السفر» و «شغله فی السفر» [کثیرالسفر]

آیا در مسافرت ها، بین راننده که کارش مسافرت است با سفرهای دیگر تفاوتی وجود دارد؟

افراد مختلفند اوّل «شغله السّفر» مانند راننده، دوم «شغله فی السّفر» مانند پیله ور که در روایات به آن اشاره شده است « التاجر الذی یدور فی تجارته » (وسائل، باب 11 من ابواب صلاة المسافر، ح9) و به تعبیر امروزی تاجری که برای تجارت نیاز به سفر دارد و سوم غیر از اینها که مسافرتشان برای امور دیگری است. به فتوای ما هیچ کدام از آنها با هم فرقی ندارند و معیار «کثیرالسّفر» است یعنی به قدری سفر کنند که برای آنها مسافرت از حالت فوق العاده خارج شود و تبدیل به حالت عادی گردد.

معیار در کثیر السفر [کثیرالسفر]

معیار در کثیر السّفر چیست؟

معیار عرف است و کسی که یک ماه هر روز یا حداقل دو ماه و هر ماه سه روز در هفته مسافر باشد،کثیرالسفر محسوب می شود و چنانچه در یک ماه کثیر السفر است و در ماه دیگر این شرایط را ندارد، تنها در همان ماه که دارای شرایط است است کثیر السفر خواهد بود.

ازدواج با زنان اهل حق [ازدواج با سایر فرق]

من پسری شیعه هستم که عاشق دختری شده ام که جزء فرقه ی «الحق» است. خانواده او در تهران می باشند. خاندان او در کرمانشاه (قصر شیریت) زندگی می کنند. من چیزی در مورد اعتقاداتشان نمی دانم. سوال من این است که ازدواج با این دختر چه حکمی دارد؟

اهل حق دو گروه هستند؛ عده ای منکر ضروریات اسلامند، نماز و روزه هیچ کدام را قبول ندارند که ازدواج با آنها مطلقاً جایز نیست، ولی عده ای به یگانگی خدا و رسالت پیامبر شهادت می دهند و اگر انکار ضروریات هم کنند به انکار نبوت باز نمی گردد و ما می گوییم انکار ضروریات باید به انکار نبوت بازگردد که در این گروه نیست پس ازدواج با گروه دوم در صورتیکه بیم آن باشد که زوج تحت تاثیر عقاید زوجه واقع شود اشکال دارد و اگر بیم این مطلب نباشد حرام نیست ولی بهتر این است که با دیگری ازدواج کند.

استفاده از بلوز و شلوار در مقابل نامحرم [حجاب بانوان]

آیا پوشیدن بلوز و شلوار در مقابل نامحرمان اشکال دارد؟

در صورتیکه جنبه ی زینتی و چسبان نداشته باشد مانعی ندارد ولی بهتر برای زنان استفاده از مانتوهای مناسب و از آن بهتر استفاده از چادر است

ازدواج با دختری که به بلوغ جنسی نرسیده [شرایط عقد دائم]

آیا ازدواج با دختری که ده سال قمری او کامل شده اما به بلوغ کامل جنسی نرسیده مانع شرعی دارد؟ (من در یک روستا معلم هستم و یکی از شاگردانم مبتلا به این مورد است)

ازدواج با چنین دختری اشکال دارد. سفارش کنید صرف نظر کنند به علاوه مشکلات اجتماعی نیز برای او به بار خواهد آورد.

ارتباط تلفنی دختر و پسر نامحرم [دوستی دختر و پسر]

ارتباط تلفنی با یک پسر نامحرم در صورتی که به خاطر علاقه زیاد باشد ودختر بخواهد که آن پسر را هدایت کند چه حکمی دارد

جایز نیست.

روابط دختر و پسر از طریق اینترنت [دوستی دختر و پسر]

1- آیا روابط دختر و پسر از طریق چت ایراد دارد؟
2- خواهشمند است در مورد روابط دختر و پسر در هر شرایطی توضیح دهید.

1- جایز نیست.
2- در مجالس عمومی یا در کلاس درس یا مانند آن و صحبت های عادی و معمولی مانعی ندارد اضافه بر آن جایز نیست مگر این که واقعاً بخواهند مقدمات ازدواج با یکدیگر را فراهم کنند.

عدم محرمیت دایی و عموی همسر [محارم سببی]

لطفا حکم دایی وعموی همسر از جهت محرمیت را بفرمایید

دائی و عموی همسر محرم نیستند.

شرائط مجلس عروسی اسلامی [عروسی]

یک مجلس عروسی اسلامی چگونه باید برکزار شود؟

مجلس عروسی اسلامی آن است که جشن و شادی و شادمانی، بدون ارتکاب گناه و کارهای حرام و خلاف شئونات انسان انجام می شود.

کسی که از شیر زن دایی خود خورده است [محارم سببی]

من از شیر زن دایی ام نوشیده ام آیا من به دختر دایی هایم محرم هستم؟

از شیر ایشان مطابق مساله 2116 رساله ما خورده باشید به دختران آن دایی از همان خانم محرم می باشید

روابط دختر و پسر [دوستی دختر و پسر]

داشتن رابطه پسر و دختر اگر بدون لمس های حرام و یا نزدیکی باشد و فقط برای مشورت در کارهای یکدیگر و ... باشد چه حکمی دارد.

در مورد مقدمات ازدواج جائز است و در غیر آن اشکال دارد.

غنا در مراسم عروسی و غیر آن [عروسی]

بنابر قول بعضى از فقها غنا در مجالس عروسى استثنا شده است، نظر مبارک حضرت عالى چیست؟

فرقى میان مجالس عروسى و غیر عروسى (بنابر احتیاط) نیست.

دایره زدن در مراسم عروسی [عروسی]

دایره زدن در مجالس عروسى و غیر عروسى چه حکمى دارد؟

حکم دایره زدن حکم سایر آلات موسیقى است و فرقى میان مجالس عروسى و غیر آن نمى باشد (بنابر احتیاط واجب).

محرمیت عروس زوجه [محارم سببی]

آیا عروس زوجه انسان (یعنى زوجه فرزندى که آن زن از شوهر دیگر دارد) بر او محرم است؟

تنها عروس خود انسان یعنى همسر پسرش بر او محرم است نه عروس همسرش.

دختران زن از شوهر اول [محارم سببی]

اگر زنى که شوهر او مرده است و از او پسران و دخترانى دارد با مرد دوّمى ازدواج کند آیا شوهر دوّم به پسران و دختران این خانم محرم است؟

شوهر دوّم پس از عروسى با آن زن نسبت به دختران آن زن از شوهر اوّل محرم است و امّا نسبت به پسران محرمیّت مفهومى ندارد.

محرمیت دختر زن از شوهر اول به پدر شوهر دوم [محارم سببی]

شخصى با همسر شهیدى که داراى یک دختر است، ازدواج کرده، آیا این دختر بر پدر این آقا (پدر بزرگ) محرم است، اگر نیست راه محرم شدن چیست؟

نامحرم است، ولى هرگاه آن پدر فرزند دیگرى داشته باشد و صیغه شرعى این دختر را با آن فرزند بخوانند، حکم عروس او را پیدا مى کند و بر او محرم مى شود.

فاصله در صف اول نماز جماعت [احکام جماعت]

بنده یکروز در مسجد در صف اول جماعت ایستادم در حالی که نفر بغلی خود به اندازه ی ۲ نفر خالی بود.به دلیل اینکه کنارم ستون بود و عده ای ساک و کفش خود را آنجا گذاشته بودند.
آیا نماز من درست بوده؟ چون نباید بین مامونین حایل باشد.

نماز شما اشکالی نداشته مشروط بر اینکه امام را می دیده ایم

دعوت از مطرب برای مجالس عروسی [عروسی]

متأسّفانه در یکى دو سال اخیر، عدّه اى براى عروسى فرزندان خود از افرادى به نام «مُطرِب» که داراى ابزار و آلات موسیقى بوده، و در عروسى ها ضمن آواز خواندن به رقص و پایکوبى نیز مى پردازند، دعوت به عمل مى آورند! با توجّه به آثار منفى حضور مطربان، دعوت از چنین افرادى و پول دادن به آنها شرعاً چه حکمى دارد؟

دعوت کردن از مطرب حرام است، و پول دادن به آنها گناه دیگرى است. علاقه مندان به اسلام و شیعیان اهل بیت اطهار(علیهم السلام) بایستى از این اعمال پرهیز کنند.

حکم غنا در مراسم مختلف عروسی [عروسی]

آیا حکم جواز غنا در مجلس زفاف و عروسى، در مجلس شب عقد نیز جارى است؟

تفاوتى بین شب عقد و عروسى و سایر شبها نیست، و آهنگها و موسیقى هاى مناسب مجالس لهو و فساد، در هر حال حرام است.

حکم نماز جماعت در صورت شکسته بودن نماز اطرافیان [شرایط نماز جماعت]

اگر در نماز جماعت تمام کسانی که اطراف من ایستاده اند و من بواسطه آنها به صفوف جماعت اتصال دارم نمازشان شکسته باشد و در رکعت دوم تمام شود جماعت من اشکال دارد؟ اگر این افراد یا بعضی از آنها بلافاصله در رکوع رکعت سوم به نیت نماز قضا اقتدا کنند چطور؟
اگر کسی را که در نمازجماعت بواسطه ی او من به صف جماعت متصلم و از جهات دیگر اتصال وجود ندارد میدانم که به دلیل جهل به مساله ای نمازش را غلط میخواند جماعت من چه حکمی دارد؟

با توجه به اینکه این کار در رکعت سوم واقع شده نماز شما باطل نمی شود اگر از صفوف جدا شوید خود به خود نماز شما فرادا خواهد شد.
2ـ فاصله شدن یک نفر و حتی 2و3 نفر لطمه ای به جماعت نمی زند.

محرمیت فرزند رضاعی برادر [محارم سببی]

اگرزن برادرم به فرزندی به غیر از فرزند برادرم شیر بدهد آیا من با آن فرزند محرم میشوم؟

در صورتی که از شیر برادر تان باشد به شما هم محرم می باشد.

عدم محرمیت فرزندان زن و شوهر با یکدیگر [محارم سببی]

مردی که یک پسر دارد با زنی که یک دختر دارد ازدواج میکند آیا این پسر و دختر با هم محرمند؟
اگر محرمند آیا قبل از دخول زن ومرد میتوانند با هم ازدواج کنند؟

محرم نیستند و در هر حال می توانند با هم ازدواج کنند.

حکم محرمیت داماد یک زن با زن دیگر شوهر [محارم سببی]

اگر مردى دو زن به نام هاى فاطمه و زهرا داشته باشد، و از هر کدام دخترى داشته باشد، و دختران آن مرد شوهر کنند، لطفاً بفرمایید:

1ـ آیا داماد آن مرد با هر دو زن او محرم هستند؟ مثلا حسن داماد فاطمه، با زهرا هم محرم است؟
2ـ اگر شیر یکدیگر را خورده باشند، چطور؟ مثلا لیلا، که دختر فاطمه است، شیر زهرا را هم خورده باشد. آیا حسن که با فاطمه، مادر خانمش، محرم است، با زهرا که همسرش را شیر داده نیز محرم مى شود؟3ـ اگر داماد دوّمى پیدا شود; مثلا حسین با سکینه ازدواج کند و سکینه فقط شیر مادرش را (که زهرا است) خورده باشد و شیر فاطمه را نخورده باشد، آیا حسین با فاطمه محرم مى شود؟

1- تنها به مادر زن خود محرم مى شود.
2- مادر زن رضاعى، محرم است.
3- محرم نمى شود.

محرمیت فرزند نامشروع با دیگر فرزندان [محارم نسبی]

مردى نعوذ بالله با زنى زنا مى کند، و زن حامله مى شود. قبل از این که بچّه به دنیا بیاید، زن با مرد دیگرى ازدواج مى نماید، پس از ازدواج پسر بچّه اى به دنیا مى آید، سپس همان زن از مردى که با او ازدواج کرده، صاحب دخترى مى شود. آیا آن پسر و این دختر بر یکدیگر محرمند؟ اگر پسر دیگرى که بالغ است، با آن پسر لواط کند، آیا دختر مذکور بر او حرام مى شود؟

آن دختر و پسر، که از یک مادر متولّد شده اند، با هم محرمند; هر چند یکى از آن دو فرزند، نامشروع است، و آن خواهر بر واطى حرام مى شود، مشروط بر این که یقین به دخول داشته باشد.

محرومیت و ارث فرزند نا مشروع [محارم نسبی]

مى گویند زنازاده نه ارث مى برد، و نه محرمیّت برایش حاصل مى گردد. آیا این مطلب صحّت دارد؟

زنازاده ارث نمى برد، ولى محرمیّت و سایر آثار را دارد.

محرمیت فرزندان پدر و مادری که عقدشان صحیح نبوده [محارم نسبی]

بنده در تاریخ 15/6/70 به عقد موقّت فردى در آمدم. وى پس از آمیزش، بقیّه مدّت را بخشید. قبل از گذشتن 45 روز، یا دیدن دو حیض، به عقد دائم همسر فعلى ام درآمده، و بعد از عقد بلافاصله دخول انجام گرفت. اکنون با داشتن دو فرزند، متوجّه شده ام که مدّت عدّه، 45 روز تمام، یا دیدن دو حیض کامل مى باشد، در حالى که من یک حیض بیشتر ندیده بودم. در ضمن 4 سال پس از ازدواجمان، یک بار طلاق خلع گرفتم. و بعد از گذشت 100 روز تمام، دوباره با همان شخص که از او صاحب دو فرزند هستم به صورت عقد موقّت ازدواج کردم، که تاکنون (27/11/78) ادامه داشته است، و بعد از متوجّه شدن حکم، از هم جدا شده ایم. وظیفه فعلى ام چیست؟ آیا دخترى که از همسر اوّلم دارم به این آقا نامحرم است؟ آیا پسران این آقا که از همسر اوّلش هستند به من نامحرمند؟ آیا دو فرزندى که از این آقا دارم، حلال زاده اند؟

دو فرزند شما به خاطر این که نمى دانسته اید حلال زاده اند. و دخترى که از همسر اوّل دارید، با این مرد محرم، و پسران او نیز با شما محرمند.

روابط دوستی دختران و پسران [دوستی دختر و پسر]

متأسّفانه روابط بین پسر و دختر در جامعه ما بسیار بد جا افتاده، و پدر و مادرها از آن به عنوان یک کار زشت از آن یاد مى کنند. من به عنوان یک پسر جوان موارد زیادى از این روابط را دیده ام. اگر پسر و دختر در روابط خود، حدود را رعایت کنند، و بدون اطّلاع پدر و مادرشان رابطه اى برقرار نمایند، و بین خودشان دوستى پایدارى را برنامه ریزى کرده باشند، که به احتمال قریب به یقین به ازدواج آنها منتهى شود، آیا شرعاً مشکلى دارد؟

تجربه هاى مکرّر در مکرّر نشان داده که رابطه هاى دختران و پسران دام هاى شیطان است، و منجر به خلاف شرع مى شود. بنابراین تنها در صورتى که قصد ازدواج داشته باشند، آن هم به مقدارى که براى شناخت یکدیگر لازم است، مى توانند تماس بگیرند.

محرمیت مرتضع با فرزندان مرضعه از شوهر دیگر [محارم سببی]

شخصى از خانمى، طبق شرایطى که در رساله هاى عملیّه بیان شده، شیر خورده است. این زن پس از فوت همسرش، شوهر دیگرى انتخاب نموده، و از هر دو شوهر داراى فرزندانى است. لطفاً در این مورد به دو سؤال زیر پاسخ فرمایید:

الف) آیا فرزندانى که این خانم از هر دو شوهر دارد بر آن شخص محرم هستند؟
ب) آیا فرزندانى که از شوهر دوّم دارد، مى توانند با فرزندان این شخص که از خانم مذکور شیر خورده، ازدواج نمایند؟

الف) آرى محرمند.
ب) نمى توانند ازدواج کنند.

نواختن دف در عروسی ها [عروسی]

اگر بخواهیم در مجلس عروسی به جای رقص و آهنگ های مبتذل با خواندن اشعار ائمه و شعر های سنتی عروسی دف هم بنوازیم آیا حرام است؟

خواندن شعرهای سنتی اشکالی ندارد ولی نواختن دف اشکال دارد.

دوستی با دیگری بعد از ازدواج [دوستی دختر و پسر]

دوست داشتن یا عاشق شدن بعد از ازدواج نسبت به فرد متأهل یا مجرد دیگر چه حکمی دارد؟

توجه خود را از این امور منصرف کند که دامی از دام های شیطان است.

تکرار سر برداشتن از سجده قبل از امام جماعت [احکام جماعت]

اگر فردی در نماز جماعت چند مرتبه سر از سجده بردارد، و چون امام جماعت در سجده است متابعت کند و به سجده رود چه حکمی دارد؟

قدر متیقن متابعت، در مرتبه اوّل است و اگر بیشتر از آن بوده، بعد از اتمام نماز آن را اعاده کند.

محرم نبودن دایی و عمو و عمه و خاله بر همسر [محارم سببی]

آیا دایی و عموی شوهر و خاله و عمه ی همسر، جزء محرم ها می باشند؟

خیر، نامحرم هستند.

محرم بودن دایی مادر بر فرزندان [محارم نسبی]

آیا دایی مادرم به من محرم می باشد؟

آری، محرم است.

محرم بودن دختر شخص به شوهر مادر [محارم سببی]

آیا دختر من به شوهر مادر همسرم (شوهرم) محرم است؟

دختر شخص به شوهر مادرش محرم است.

حدّ دیدن بدن دختر به قصد ازدواج [نامزدی]

آیا پسر به قصد ازدواج می تواند به تمام بدن دختر مورد نظرش نگاه کند؟ از روی پیراهن نازک بدن نماچطور؟

به مقداری که در اینگونه موارد معمول است مانعی ندارد.

کفاره تأخیر روزه ماه رمضان تا سال بعد [کفاره روزه]

اگر شخصی روزه قضا داشته باشد و بدون عذر تا ماه رمضان سال بعد روزه های قضایش را نگیرد و بعد از آن نیز مریض شود , به طوریکه دیگر تا آخر عمر قادر به گرفتن روزه نباشد تکلیفش چیست؟

باید برای هر روز فقیری را سیر کند ولی برای سالی که موفق به قضا بوده و قضا نکرده باید برای هر روز دو فقیر را سیر کند.

ابطال روزه کفاره با فعل حرام [کفاره روزه]

بر شخصی به خاطر افطار روزه ی ماه مبارک رمضان به وسیله ی فعل حرام کفاره جمع واجب شده بود در حال اداء روزه های کفاره (۳۰روزمنفصل آن) بوده است که باردیگر یکی از همین روزه های کفاره را به وسیله فعل حرام باطل کرده است تکلیف این شخص چیست ؟

روزه ها را باید تکمیل کند و احتیاط آن است که کفاره ی ده مسکین را بدهد.

اجرای حکم اعدام در ماه حرام [احکام قصاص]

لطفاً در خصوص جواز یا عدم جواز اجرای حکم قصاص نفس یا اعدام در ماه حرام ارشاد فرمایید.

اشکالی ندارد.

استفاده از شمایل مسیحیت و یهودیت [احکام لباس نمازگزار]

استفاده کردن شمایل مسحیت و یهودیت در نماز چه حکمی دارد؟

جایز نیست.

فروش اسلحه و لوازم شکار [مشاغل]

بنده در کشور آمریکا زندگی میکنم و مالک یک فروشگاه هستم که در آن لوازم شکار، ماهیگیری و همچنین انواع اسلحه و فشنگ و چاقو و لوازم مربوطه فروخته می شود. با توجه به اینکه اگر از این لوازم خصوصاً اسلحه بصورت صحیح استفاده نشود ممکن است باعث آسیب رساندن به انسان های بیگناه یا حتی مرگ آنها بشود، حال می خواستم بدانم حکم شرعی این شغل در اسلام چیست و اگر شخصی با اسلحه و مهماتی که از بنده تهیه نموده شخص بی گناهی را بکشد بنده نیز شرعاً مقصرم یا خیر و از نظر شرعی درآمد بنده حلال است یا حرام؟ لازم به ذکر است که خرید و فروش اسلحه در اینجا امری قانونی است.

با توجه به اینکه خرید و فروش اسلحه در آنجا قانونی است چنانچه به افراد بالغ و عاقل بفروشید، شما مسئولیتی ندارید.

اقامت در محل تحصیل [نماز دانشجویان]

آیا محلّ تحصیل دانشجویان در دوره هاى 2 و 4 ساله یا بیشتر جزء وطن محسوب مى شود؟

آرى در حکم وطن است هرچند وطن نیست.

تحصیل در دو محل [نماز دانشجویان]

اگر محلّ دانشگاه نسبت به روستاى دانشجو کمتر از چهار فرسخ باشد ولى مرکز دوّم دانشگاه بیشتر از مسافت شرعى است و دانشجو در ماه یکى دو بار به آن جا مى رود، حکم نماز و روزه اش چیست؟

نسبت به مرکز دوّم دانشگاه، نماز و روزه اش قصر است.

حکم نماز و روزه در محل تحصیل [نماز دانشجویان]

محلّ تحصیل دانشجویى در چهار فرسخى محلّ سکونت اوست، نماز و روزه اش را چگونه انجام دهد؟

اگر رفت وآمد مستمر دارد نمازش را تمام مى خواند و روزه اش را مى گیرد.

قصد ده روز برای دانشجویان [نماز دانشجویان]

اگر محلّ تحصیل جزء وطن حساب نشود و دانشجو قصد ده روز کند آیا قبل از ده روز مى تواند بیش از دو ساعت از حدّ ترخّص بگذرد. قابل ذکر مى باشد که دانشکده بیرون از حدّ ترخّص مى باشد و خوابگاه داخل شهر است و مجبوریم هر روز ( غیر از روزهاى تعطیل) از حدّ ترخّص عبور کنیم؟

محلّ تحصیل مستمر به حکم وطن مى باشد و نماز و روزه در آن کامل است و قصد ده روز لازم نیست و خارج شدن از محلّ اقامت و رفتن به مناطق نزدیک (مثلا 3 الى 4 کیلومتر) نیز اشکال ندارد.

اقامت طلاب و دانشجویان در محل تحصیل [نماز دانشجویان]

آیا محلّ اقامت طلاّب و دانشجویانى که دو سال و یا بیشتر در آن جا اقامت کرده و یا خواهند کرد از نظر حضرت عالى در حکم وطن حساب مى شود؟ آیا در صورتى که از آن جا به وطن اصلى خودیاجایى دیگرکه موّقتاً جهت تفریح و استراحت سفر کرده و باز به همان محلّ اقامت بر مى گردند چه حکمى دارد؟

این گونه اقامتگاهها در حکم وطن محسوب مى شوند.

دانشجویانی که در بین وطن و محل تحصیل در رفت و آمد هستند [نماز دانشجویان]

در هر سال جمع کثیرى از دانشجویان غیر مشهدى وارد دانشگاه مشهد مى شوند. برخى از آنها از شهرهاى استان خراسان مى باشندکه معمولا هر هفته به وطن خود برمى گردند و فاصله محلّ تحصیل تا وطن آنها هم بیش از مسافت شرعى است و در دوران تحصیل این رفت و آمدها ادامه دارد مثلا از شنبه تا چهارشنبه را در مشهد هستند و دو روز دیگر را به وطن خود برمى گردند وظیفه شرعى این گروه از دانشجویان در ارتباط با نماز و روزه چیست؟

محلّ درس خواندن طولانى در حکم وطن است بنابراین مسأله مربوط به کثیر السّفر نمى باشد، این گونه دانشجویان هم در وطن و هم در محلّ تحصیل خود نماز و روزه را تمام بجا مى آورند ولى اگر در راه سفر بین این دو محل که هفته اى یک بار انجام مى شود نماز و روزه بجا آورند شکسته است.

نماز دانشجو در سفر اول [نماز دانشجویان]

۱-روزه دانشجو در سفر اول کمتراز ده روز به شهر محل تحصیل چگونه است؟۲-در سفرهای بعدی که ممکن است کمتر از ده روز طول بکشد وضعیت نماز و روزه چگونه است؟

در سفر اول باید به صورت جمع بخوانند ولی در بقیه سفرها چنانچه قصد داشته باشید براى مدّت طولانى (مثلا یک سال یا بیشتر) در آنجا سکونت داشته باشید، یا هفته اى حداقل سه روز در آنجا باشید، آنجا در حکم وطن شما خواهد بود، و نیازى به قصد ده روز ندارید.

خروج منی بر اثر گفت وشنود حرفهای عاشقانه [ استمنا]

اگر حرف های عاشقانه با همسر شرعی چه بصورت تلفنی یا از طریق sms یا حضوری موجب خروج منی شود حکم استمنا خواهدداشت یا نه ؟

در صورتیکه حضوری باشد اشکالی ندارد اما در صورتیکه غیر حضوری باشد و منجر به خروج منی شود جایز نیست.

خروج منی بر اثر گفت وشنود حرفهای عاشقانه [مسائل جنسى]

اگر حرف های عاشقانه با همسر شرعی چه بصورت تلفنی یا از طریق sms یا حضوری موجب خروج منی شود حکم استمنا خواهدداشت یا نه ؟

در صورتیکه حضوری باشد اشکالی ندارد اما در صورتیکه غیر حضوری باشد و منجر به خروج منی شود جایز نیست.

خروج منی بر اثر صحبت تلفنی با همسر [ استمنا]

اگر مرد به مدت طولانی از همسرش بعلت شغلی دور باشد صحبتهای تلفنی عاشقانه با همسرش که حتی ممکن است منجر به خروج منی شود حکم استمنا دارد یا خیر؟

چنانچه موجب خروج منی شود حکم استمناء را دارد و جایز نیست.

خروج منی بر اثر صحبت تلفنی با همسر [مسائل جنسى]

اگر مرد به مدت طولانی از همسرش بعلت شغلی دور باشد صحبتهای تلفنی عاشقانه با همسرش که حتی ممکن است منجر به خروج منی شود حکم استمنا دارد یا خیر ؟

چنانچه موجب خروج منی شود حکم استمناء را دارد و جایز نیست.

اقتدا به امام جماعتی که پول دریافت میکند [شرایط امام جماعت]

اگر امام جماعت برای خواندن نماز پول دریافت کند آیا از نظر شرعی نماز خواندن پشت آن امام جماعت اشکالی دارد ؟

پول را به خاطر نماز به امام جماعت نمی دهند بلکه برای اموری مثل هزینه رفت و آمد پرداخت می کنند و نماز خواندن پشت سر ایشان اشکالی ندارد

سفر مبلغ دینی به بلاد کفر [غرب نشینان]

آیا مبلّغ دینى در صورتى که احتمال ضعف دین همسر و فرزندانش را بدهد مى تواند براى تبلیغ به بلاد کفر سفر کند؟

مجرّد احتمال کافى نیست مگر این که احتمال قوى باشد و در این گونه مسائل که مربوط به تبلیغ اسلام است نباید وسوسه به خرج داد.

ماهیت پول و خرید و فروش آن [متفرقه امور بانکی]

از نظر حضرتعالی ماهیت پول امروزی چیست و خرید و فروش پول چه حکمی دارد؟

ماهیت پول های کاغذی یک ماهیت اعتباری است که به وسیله ی قدرت دولت ها حفاظت می شود و خرید و فروش دو ارز مختلف با هم اشکالی ندارد

جبران کاهش ارزش پول در قرض [ربا]

آیا جبران کاهش ارزش پول در قرض جایز است یا از مصادیق ربا می باشد؟

مطالبه تفاوت تورّم در وام دادن نوعی ربا محسوب می شود.

جبران کاهش ارزش پول در قرض [احکام قرض]

آیا جبران کاهش ارزش پول در قرض جایز است یا از مصادیق ربا می باشد؟

مطالبه تفاوت تورّم در وام دادن نوعی ربا محسوب می شود.

حرمت خواهر و دختر کسی که لواط داده بر لواط کننده [ازدواج های حرام]

اگر کسی با پسر عمویش لواط کرده باشد آیا میتواند با خواهر او ازدواج کند؟

مادر، خواهر و دختر پسری که لواط داده بر لواط کننده حرام است، در صورتیکه لواط کننده بالغ باشد و دخول انجام شده باشد.

ازدواج با خواهر همسر در زمان حیات همسر [ازدواج های حرام]

در چه صورت انسان میتواند با حفظ همسر دائم خود خواهر او را که از شوهرش طلاق گرفته را به عقد موقت خود در آورد؟

در هیچ صورت نمی توان با حفظ همسر، با خواهر وی ازدواج کرد.

حرمت ازدواج خواهر مفعول بر شخص لواط کننده [ازدواج های حرام]

آیا ازدواج با خواهر دو شخص لواط کننده برای یکدیگر در سن نوجوانی در هر صورت حرام است یا اینکه شرایطی دارد؟

تنها خواهر مفعول بر شخص فاعل حرام است. آن هم در صورتی که فاعل بالغ باشد و دخول حاصل شده باشد.

حرمت ابدی مادر و مادربزرگ زن [ازدواج های حرام]

آیا اگر مرد زن دیگری بگیرد باز هم مادر و مادر بزرگ زن فوت شده قبلی اش،تا ابد با او محرمند ؟

آری محرم هستند.

ازدواج همزمان با دو خواهر [ازدواج های حرام]

حکم ازدواج همزمان با دو خواهر چیست؟

حرام است.

شکستن نماز هنگام خوف از دزدی [شکستن نماز]

با عرض سلام و خسته نباشید. آیا اگر در نماز برای ما مشکلی پیش آمد مثلا کسی قصد داشت مال ما را بدزدد آیا ما می توانیم نمازمان را بشکنیم و آن مشکل را بر طرف کنیم؟ متشکرم.

شکستن نماز در فرض سئوال اشکالی ندارد.

آگاهی از مسلمان نبودن همسر بعد از عقد [ازدواج های حرام]

اگر زن بعد از ازدواج بفهمد شوهرش مسلمان نیست، حکمش چیست؟

نمى تواند با او زندگى کند و ازدواجش باطل است.

ازدواج غیر سید با زن سیده [ازدواج های حرام]

آیا ازدواج غیر سیّد با زن سیّده جایز است؟ چون بعضى معتقدند که در ازدواج کفو بودن شرط است و سیّده با غیر سیّد کفو نیست و ثانیاً اگر احتمال درگیرى باشد حکم مسأله چیست؟

جایز مى باشد و در زمان ائمّه معصومین(علیهم السلام) فراوان بوده است ولى اگر خطر درگیرى باشد از آن صرف نظر کنید.

زنا در عده عقد موقت [ازدواج های حرام]

زنا در عدّه عقد موقّت چه حکمى دارد؟ آیا موجب حرمت ابدى مى شود؟ فتواى امام(قدس سره) در این مورد چیست؟

زنا در عدّه متعه مسلّماً حرام است، ولى موجب حرمت ابدى آن زن نمى شود بنابراین اجراى صیغه عقد پس از گذشت عدّه اشکال ندارد و فتواى امام(رحمه الله) در تحریرالوسیله و توضیح المسائل نیز همین است.

ادعای زوج و زوجه در مورد تمکین [تمکین]

اگر زوجه مدعى تمکین تعلیقى بشود و زوج اظهار نماید که همسرش اهل تمکین حتّى در صورت دریافت مهر نیست و قراینى هم در حدّ افاده احتمال بر صحّت اظهارات زوج وجود داشته باشد آیا به صرف ادّعاى زوجه، شوهر ملزم به پرداخت نفقه مى گردد و یا این که فصل خصومت باید از طریق اقامه بیّنه و یمین به عمل آید و بنابراین چه کسى مدعى و یا منکر شناخته مى شود؟

هرگاه ظاهر حال زوجه اى که نزد مرد زندگى مى کند تمکین مى باشد و شوهر ادعاى خلاف آن را کند باید ثابت نماید و اگر ظاهر حال عکس آن باشد ادّعاى زوج مقبول است.

غذاهایی که از دست کفار گرفته می شود [غرب نشینان]

غذاهایى که از دست کفّار گرفته مى شود چه حکمى دارد؟

در صورتى که احتمال بدهیم این غذاها به وسیله کارخانه ها یا ابزار و آلات یا دستکش تهیّه شده، هیچ اشکالى ندارد، ولى هرگاه یقین داشته باشید با دست یا بدن آنها با رطوبت تماس پیدا کرده احتیاط آن است که در غیر موارد ضرورت اجتناب شود امّا در موارد ضرورت مثل مسافرتهایى که به کشورهاى غیر اسلامى مى شود و پرهیز از این امور مشکل است، مى توانید پرهیز نکنید.

عدم استفاده از بلیط اتوبوس یا مترو [غرب نشینان]

عدم استفاده از بلیط در مترو و اتوبوس داخل شهرى یابین شهرى و یا تصاحب بعضى از اجناس به شکل غیر قانونى در صورت نیاز به آنها و عدم استطاعت مالى در بلاد کفر چه حکمى دارد؟

چون این گونه کارها در کوتاه مدّت یا دراز مدّت موجب وهن اسلام و مسلمین است جایز نیست.

همنشینی با دشمنان اسلام [غرب نشینان]

حکم برخورد و همنشینى اشخاصى که مشکوک به همکارى با دشمنان اسلام هستند چیست؟

احتیاط ترک آن است و اگر شبهه قوى باشد ترک آن واجب است.

کارکردن برای غیر مسلمان [غرب نشینان]

اگر شخصى به طورى در تنگى معاش باشد که نتواند زندگى خود را اداره کند و به هر درى هم بزند با شکست مواجه شود و حاضر هم نباشد زکات یا صدقه قبول کند، آیا مى تواند براى غیرمسلمانها کار کند؟

کار کردن براى غیر مسلمانان حرام نیست مشروط براین که، کار حلال و آبرومند و مباحى باشد و سبب اهانت و ذلّت مسلمین نگردد.

ازدواج همزمان با دو خواهر ناتنی و رضاعی [ازدواج های حرام]

خواهشمند است بفرمایید حکم قرآنی : ( و لا تجمعو بین الاختین ) ناظر بر خواهران تنی است و یا عام بوده و شامل خواهران ناتنی و رضاعی نیز میشود؟

تفاوتی نمی کند.

ازدواج مرد با زنی که قبلا با او زنا محصنه کرده است [ازدواج های حرام]

لطفاً به سؤالات زیر پاسخ دهید:

1ـ اگر کسى با زن شوهردار زنا کند، ازدواج با آن زن بعد از طلاق یا فوت شوهرش چه صورت دارد؟

2ـ آیا فرقى بین دخول در قُبل و دُبر هست؟

3ـ آیا صورت علم به مسأله و جهل به آن تفاوتى دارد؟

4ـ اگر ازدواج صورت بگیرد و صاحب اولاد شوند، حکم چیست؟

جواب 1 تا 4: ما دلیلى بر حرمت نیافته ایم; لذا در صورتى که ازدواج کرده باشند ازدواج آنهارا بر هم نمى زنیم. ولى اگر ازدواج نکرده باشند، مى گوییم احتیاط کنند. و فرقى بین علم و جهل، و دخول از طرفین نیست.

ازدواج با خواهر خنثی مشکله ای که با او نزدیکی کرده [ازدواج های حرام]

چنانچه شخصى با خنثاى مشکل عمل شنیع از قُبل یا دُبر انجام دهد، یا خنثاى مشکل با شخصى این کار را بکند، وضعیّت حرمت نزدیکان آنها بر دیگرى چگونه خواهد بود؟

در مواردى که حرمت مشکوک شود; بنابر حلّیت مى گذارند.

شیر دادن کودک توسط مادر زن [ازدواج های حرام]

زن و شوهرى به مسافرت رفته، و فرزند شیرخوار خود را به مادر آن زن مى سپارند. او از شیر خود یک ماه تمام به آن بچّه شیر مى دهد. با توجّه به این که تمام شرایط نشر حرمت حاصل شده، طبق فتاواى موجود، دامادش بر دخترش، نامحرم است، و باید از یکدیگر جدا شوند. لطفاً بفرمایید:

اوّلا: اگر مادر زن به کلّى نسبت به این حکم جاهل بوده، چه صورتى دارد؟

ثانیاً: در فرض ایجاد حرمت، اگر دختر با شوهرش همبستر شود و فرزندى منعقد گردد، چه حکمى دارد؟

طبق فتواى اخیر ما این زن به شوهرش حرام نمى شود. هر چند خالى از کراهت نیست.

محرمیت پسر با همسران موقت قبلی پدر [ازدواج های حرام]

فردی چند سال پس از اتمام مدت عقد ازدواج موقت با زن دیگری ازدواج دایم میکند و از او صاحب اولاد پسر میشود. این پسر به همسر قبلی موقت پدرش محرم است یا خیر؟

آری، با او محرم است.

غذا خوردن در رستوران های مک دونالد [غرب نشینان]

ایا غذا خوردن در رستوران های مک دونالد (کی اف سی) و یا رستوران های هندی و ایرانی جایز است؟

در غیر موارد ضرورت از آنها اجتناب کنید; ولى کسانى که به کشورهاى غیر اسلامى سفر مى کنند یا در آنجا زندگى دارند اجتناب کردن آنها از غیر مسلمین و حتّى از غذاهاى غیر گوشتى آنها لازم نیست.

الزام دانشگاه خارج از کشور به ترک حجاب [غرب نشینان]

وظیفه خواهران دانشجوى مسلمان ترکیه و دیگر کشورها نسبت به رعایت حجاب در دو فرض زیر چیست؟
1. شرط گذراندن تمام ترمهاى دانشجویى در دانشگاه هاى تحت مدیریّت آنها، رعایت نکردن حجاب شرعى است.
2. شرط اتمام چند ترم باقیمانده از رشته خاصّى در دانشگاه ترک حجاب است.

با توجه به اینکه اگر دختران مسلمان و متدیّن دروس عالى را نخوانند تنها افراد بى بند و بار و لامذهب پست هاى مهم را اشغال مى کنند، به افراد متدیّن اجازه داده مى شود که حجاب را در خصوص مواردى که ضرورت دارد رعایت نکنند، ولى در غیر آن موارد حتماً مراعات نمایند.

گرفتن عکس بدون حجاب برای اخذ ویزا [غرب نشینان]

اگر خانواده ای قصد اخذ ویزای ایالات متحده آمریکا را داشته باشد و طبق پیشنهاد مرتبطین سفارت آمریکا مبنی بر بی حجاب بودن عکس همسر و یا دختر تنها در جهت تسریع در پاسخگویی سفارت یا اطمینان از اخذ ویزا عکس بدون پوشش و حجاب اسلامی تهیه و به سفارت ارائه شود حتی برای یک مورد و یک مرتبه از نظر شرعی مانعی دارد یا خیر ؟ لازم به ذکر است که هویت همسر و دختر مسلمان با پوشش اسلامی نیز توسط سفارت پذیرفتنی است وتنها جهت اطمینان از حصول ویزا این عمل قرار است صورت پذیرد . در ضمن اگر دختر یا همسر بدون اذن ولی قصد چنین عملی را نماید تکلیف چیست ؟

1ـ عکس بدون پوشش اسلامی جایز نیست.
2ـ در این موارد بر طبق مقررات نظام اسلامی عمل نمایید.

حکم خوردن گوشتهایی که به صورت اسلامی ذبح نشده اند [غرب نشینان]

اگر شخصی در شهری زندگی می کند که در آن هیچ نوع گوشتی با ذبح اسلامی نمی فروشند چه باید بکند آیا خوردن آن حلال است وگرنه برای غذا چه باید کرد ؟

فقط به مقدار ضرورت برای حفظ سلامت می توان از گوشتهای غیر ذبح اسلامی استفاده کرد.

خوردن گوشتهای حلال در غذاخوریهای خارجی [غرب نشینان]

آیا اگر در کشوری خارجی، کسی غیر مسلمان برای انسان غذای حلال (مثل ماهی) درست کند (مثلاً رستوران ها که هم ماهی دارند و هم گوشت خوک و حرام)، آیا آن غذا حرام است؟ چون بالآخره دست آشپز که مسلمان نیست با غذا تماس پیدا خواهد کرد ؟

برای اینگونه اشخاص، مانعی ندارد.

استفاده از مواد غذایی مشکوک در کشورهای خارجی [غرب نشینان]

من در خارج کشور زندگی میکنم. در برخی مواد غذایی افزودنی هایی مثل مارگارین (margarin) امولسیفایر (emulsifier) یا آمینواسید (amino acid) وجود دارد که از نظر علمی هم از حیوان و هم از گیاه قابل تهیه است ولی بر روی این مواد غذایی مشخص نکرده است که از کدام یک می باشد. حکم استفاده از این مواد غذایی از نظر معظم له چیست؟

استفاده از آن اشکالی ندارد.

حکم غذاهای دریایی و روغن حیوانی در رستوران های غیر اسلامی [غرب نشینان]

با توجه به اینکه ما در کشور ژاپن زندگی میکنیم عنایت فرموده حکم خوردن غذاهای دریائی مانند ماهی و میگو و یا سیب زمینی که با روغن حیوانی مانند روغن گاو و یا گوسفند به جز خوک پخته و سرخ می شوند را در رستوران غیر اسلامی بفرمائید که آیا حلال است یا خیر؟

استفاده از ماهی فلس دار و میگو و همچنین روغن هایی که از شیر حیوان حلال گوشت گرفته باشند اشکال ندارد.

گوشت های با علامت [غرب نشینان]

آیا برای اطمینان از حلال بودن گوشت در خارج از ایران وجود مارک یا برند "حلال" بر روی محصولاتی که در سوپر مارکتها هستند، کفایت می کند یا شرایط دیگری هم دارد؟

در صورتی که مطمئن باشید آن برچسب واقعیت دارد می توانید از آن استفاده کنید.

حکم انواع غذاهای دریایی [غرب نشینان]

خوردن گوشت کدامیک از جانوران زیر حلال است؟
صدف، حلزون، هشت پا، ماهی مرکب، جت ماهی و خیار دریایی.
لازم به ذکر است که این غذا ها در کشورهای جنوب شرقی آسیا جزو غذاهای روز و معروف هستند.

از غذاهای دریایی تنها ماهیان فلس دار و میگو حلال است و گیاهان دریایی نیز مانعی ندارد.

استفاده از غذایی که ممکن است در ظرف نجس طبخ شده باشد [غرب نشینان]

در کشورهای مسیحی آیا می توان از مغازه های اغذیه فروشی مثل پیتزا فروشی، غذایی که در آن گوشت به کار نرفته است خرید، و پاک است؟ با توجه به اینکه احتمال دارد غذا در ظرفی طبخ شود که در آن ظرف گوشت خوک یا غیر مذکی طبخ شده باشد.

در صورتیکه یقین نداشته باشید مانعی ندارد.

چرم هایی که از کشورهای دیگر خریداری می شود [غرب نشینان]

اینجانب وسیله ای از یکی از کشورهای خارجی خریداری کرده ام که به نوشته کاتالوگ آن دارای جلدی چرمی است ولی اشاره ای به طبیعی و مصنوعی بودن چرم آن نشده است، وظیفه من چیست؟ آیا این جلد نجس می باشد؟

نجس نیست.

اعتبار خواب هایی که درمورد گذشتگان دیده می شود [خواب دیدن]

آیا همانگونه که ما در عالم دنیا دلبستگی به عوالم قبل(ذر و رحم) نداریم وحتی فردی از افراد عالم ذر را به خاطر نداریم گذشته گان هم نسبت به ما همین حالت را دارند ؟ اگر چنین است آیا می توان خوابهای که افراد از گذشتگان خود می بینند و با آنها گفت وگو می کنند را رویا و خیال دانست؟

گاه ممکن است خیال باشد و گاه ممکن است واقعیت.

جدایی نسبی روح در خواب [خواب دیدن]

هنگامى که انسان خواب مى بیند آیا روح از جسم جدامى شود؟ و آیا وقتى شخص دیگر را خواب مى بیند، روح او با روح آن شخص ملاقات مى کند؟

در موقع خواب، روح جدایى نسبى پیدا مى کند و درموقع مرگ رابطه آن به کلّى قطع مى شود و با توجّه به این که خوابها و رؤیاها بسیار متفاوت است، دیدن دیگرى را در خواب دلیل بر ملاقات با روح او نیست

پول فروش سهمیه بنزین وسائل عمومی [متفرقه معاملات]

مقداری پول از راه غیر قانونی به دست آورده ام (فروش بنزین وانت) و آن را به صاحبانش هم نمی توانم برگردانم. با این پول باید چه کار کنم؟

چنانچه بتوانید با این پول بنزین آزاد بخرید و از آن برای حمل و نقل وانت استفاده کنید مشکلی نخواهید داشت.

اذن پدر شرط صحت عقد [اجازه پدر در عقد موقت]

آیا اذن پدر در متعه شرط لزوم متعه است یا شرط صحت؟

شرط صحت آن است.

الگوی مناسب برای لباس پوشیدن [لباس]

الگوی مناسب برای لباس پوشیدن چیست؟

حجاب اسلامی پوشش بدن با لباس غیر زینتی و غیر چسبان بإستثنای گردی صورت و دستها تا مچ می باشد هر چند چادر حجاب برتر است.

استفاده از لباسهای تنگ و مهیج [لباس]

پوشیدن لباسهاى مبتذل و یا لباسهاى تنگ و مهیّج و یا مدلهائى که موجب ترویج فرهنگ غرب است، چه براى زن و چه براى مرد، چگونه است؟

این گونه لباسها اشکال دارد و بر پسران و دختران و مردان و زنان مسلمان لازم است رعایت موازین عفّت اسلامى را، که مایه سعادت دنیا و آخرت آنهاست، بنمایند.

اجبار همسر به پوشش خاص [لباس]

اگر مرد راضى نباشد که همسرش با مانتو در جامعه ظاهر شود، و از او بخواهد که با چادر بیرون رود، و زن امتناع نماید، چه حکمى دارد؟

مرد نمى تواند زن را به پوشش خاصّى مجبور کند، مگر این که حجاب اسلامى با آن پوشش مراعات نگردد. و مانتو در صورتى که تنگ و چسبان نباشد، و تمام بدن زن به جز گردى صورت و دستها تا مچ را بپوشاند، حجاب اسلامى محسوب مى شود; هر چند چادر حجاب برتر است.

منظور از رشیده [اجازه پدر در عقد موقت]

منظور از رشیده دقیقاً چه کسی است؟

معمولاً دخترهای بالای سی سال در مسائل ازدواج رشیده هستند.

منظور از رشیده [ اجازه پدر در عقد دائم]

منظور از رشیده دقیقاً چه کسی است؟

معمولاً دخترهای بالای سی سال در مسائل ازدواج رشیده هستند.

نحوه اجرای صیغه اگر خود مرد وکیل زن باشد [صیغه عقد موقت]

اگر مرد بخواهد صیغه موقت را جاری کند و زن قبول کند، صحیح است؟ متن صیغه چگونه می شود؟ اگر مردی بخواهد زنی را وکالتاً برای خود عقد موقت کند چه باید بگوید؟

در صورت اول مرد بگوید من تو را برای این مدت و این مهریه به همسری خود درآوردم و زن هم قبول کند و در صورت دوم مرد بگوید موکله خودم فلان کس را برای این مدت و با این مبلغ به عقد خودم درآوردم، بعد بگوید من هم قبول کردم.

اگر در رکعت اول به جای قنوت به رکوع رفته [احکام نماز جمعه]

در رکعت اول نماز جمعه به دلیل اشتباه مکبر در تلفظ (به جای قنوت گفته شد رکوع) تعداد زیادی به رکوع رفتند و بعد متوجه شده و ایستادند. حکم نماز چیست؟ برای احتیاط بعد از اتمام نماز جمعه دو سجده سهو بجا آوردم و نماز ظهر را خواندم اما به سبب اینکه به نماز عصر برسم سریع خواندم و دچار شک بین سه و چهار شدم، به سبب کمی وقت اعتنا نکردم. لطفاً بفرمایید چه کنم؟

ان شاءالله نماز جمعه صحیح بوده است.

چگونگی نمازی که در شب هفتم ماه شعبان وارد شده [نمازهاى مستحبى]

در نماز شب هفتم ماه شعبان آمده: «دو رکعت نماز بگذارد و در رکعت اول بعد از حمد صد بار توحید و در رکعت دوم بعد از حمد صد بار آیة الکرسی خوانده شود» (وسائل الشیعه، ج 5، ص 234)
در «مصباح کفعمی» در رکعت دوم یک آیة الکرسی و در «زاد المعاد» در هر رکعت صد توحید آمده است.
آیا امکان دارد بفرمایید در رکعت دوم کدام یک را باید انجام دهیم؟ این مطلب در «مفاتیح نوین» نیامده است.

شما مخیّر هستید به قصد رجاء هر یک از آنها را بجا آورید.

کسی که سجده های واجب قرآن را بجا نیاورده [سجده های واجب قرآن]

یک بار ختم قرآن کرده ام اما سجده های آیات سجده را بجا نیاورده ام. حکم آن چیست؟

قضای سجده ها را بجا آورید.

دلیل گفتن «الحمدالله رب العالمین» بعد از حمد [احکام جماعت]

چرا در نماز جماعت مستحب است بعد از خواندن سوره حمد امام جماعت «الحمدالله رب العالمین» گفته شود؟

زیرا این مطلب در روایت وارد شده؛ و این حمد و سپاس به خاطر توفیقی است که برای نمازگزاران در خواندن سوره ی حمد و سخن گفتن با خداوند حاصل شده است.

نمازهای فرد مبتلا به آلزایمر [نماز قضاى والدین]

شخصی 84 سال دارد و حدود 10 سال است که به بیماری آلزایمر مبتلا شده است و نمی تواند نماز را درست بخواند.
1ـ حکم نمازهای ایشان چیست؟
2ـ آیا نمازهای این ایام را فرزند بزرگ باید قضا نماید؟
3ـ تا زمانی که زنده است به جای نماز باید چه کاری بکند؟

در صورتیکه عقل و هوش کافی دارد و اوقات نماز را تشخیص می دهد باید نماز را به هر شکل ممکن انجام دهد و اگر چنین نیست نماز بر او واجب نمی باشد و پسرش نیز لازم نیست قضا کند.

نمازهای فرد مبتلا به آلزایمر [نماز معلولین و بیماران]

شخصی 84 سال دارد و حدود 10 سال است که به بیماری آلزایمر مبتلا شده است و نمی تواند نماز را درست بخواند.
1ـ حکم نمازهای ایشان چیست؟
2ـ آیا نمازهای این ایام را فرزند بزرگ باید قضا نماید؟
3ـ تا زمانی که زنده است به جای نماز باید چه کاری بکند؟

در صورتیکه عقل و هوش کافی دارد و اوقات نماز را تشخیص می دهد باید نماز را به هر شکل ممکن انجام دهد و اگر چنین نیست نماز بر او واجب نمی باشد و پسرش نیز لازم نیست قضا کند.

نماز در خانه ای که با پول فرد گران فروش تهیه شده [احکام مکان نمازگزار]

پدرم فرد گران فروشی است و با پول هایی که جمع کرده خانه ای در تهران برایم خریده است تا برای ادامه تحصیل در این شهر مشکلی نداشته باشم. آیا زندگی کردن و نماز خواندن در چنین مکانی اشکال دارد یا خیر؟

هر چند کاری بر خلاف انصاف انجام داده است نماز خواندن و زندگی کردن در آنجا اشکالی ندارد.

سرخ کردن کشمش [حکم انواع خوردنى ها و نوشیدنى ها]

آیا خوردن کشمشی که آنرا سرخ می کنند، ایراد دارد ؟ (با توجه به این که کشمش حین سرخ شدن متورم می شود)

اشکال ندارد مگر اینکه یقین حاصل شود که آب درون کشمش به جوش آمده است.

حائل شدن چادر بین پیشانی و سجده گاه [شرایط رکوع]

در گذشته به هنگام سجده چادر بین پیشانی ما و مهر حایل شده بوده ولی (از روی جهل) آن را نکشیده ایم بلکه سر را بلند کرده و دوباره گذاشته ایم. آیا باید قضا کنیم؟

چنانچه تنها در یک سجده در نماز بوده و در یادگیری مسئله کوتاهی نکرده باشید نمازهای گذشته صحیح است و قضا ندارد.

قضای نمازی که نمی داند کدام نماز بوده [نماز قضا]

نمازی از ما در گذشته دارای اشکال بوده و باید قضا کنیم اما یادمان نیست که چه نمازی بوده است. آیا باید یک نماز دو رکعتی و یک نماز سه رکعتی و یک نماز چهار رکعتی به نیت مافی الذمه بخوانیم؟

چنانچه نمازهای زیادی نیست احتیاط کنید و هر سه مورد را به جا آورید.

شرط بندی یکطرفه [شرط بندى]

آیا اینکه در یک بازی به طرف مقابل بگوییم اگر برنده شوی فلان کالا را برای تو می گیرم اما او در صورت بازنده شدن چیزی به ما بدهکار نباشد اشکالی دارد؟

قمار مطلقا حرام است و شرط بندی نیز جایز نیست حتّی برای اعضای خانواده، مگر در مسابقات اسب سواری و تیراندزی آن هم در بین مسابقه دهندگان، نه تماشاچیان یا دیگر افراد.

زیراکس کردن کتابهای علمی خارجی کمیاب [حق تکثیر (کپی رایت)]

آیا زیراکس کردن بخشی از کتابهای علمی خارجی که اغلب کمیاب و گران هستند اشکال دارد؟

زیراکس کردن اشکال ندارد.

علت ترک قنوت نماز شفع [نماز شب]

چرا قنوت نماز شفع بنابر احتیاط ترک می شود؟

نماز شفع و وتر به مثابه یک نماز هستند بنابر این احتیاط در ترک قنوت نماز شفع است.

عادت به اعمال مستحبی [نمازهاى مستحبى]

من شنیده ام که امور مستحب مانند نماز شب اگر به صورت عادت درآید از اجر آن کاسته می شود، باید مدتی آن را ترک کرد بعد دوباره آن را انجام داد. آیا این صحت دارد یا نه؟

این مطلب صحت ندارد ولی سعی کنید با توجه به حضور قلب امور مذکور را از حالت عادت خارج کنید.

گفتن «بسم الله» هنگام تلاوت آیات میانی سوره توبه [قرآن کریم]

با توجه به اینکه سوره «توبه» را بدون «بسم الله» می خوانیم اگر بخواهیم آن را از میانه هم شروع کنیم. آیا این «بسم الله» را نگوییم؟

گفتن «بسم الله» در غیر ابتدای سوره مانعی ندارد.

دیدن فیلمهای مستهجن همراه با همسر [نگاه]

آیا دیدن فیلمهای مستهجن برای زن وشوهر اشکال دارد ؟

جائز نیست و غالبا آثار نامطلوبی در آینده بر زندگی مشترک آنها می گذارد.

تبانی بر قیمت غیر واقعی برای جلوگیری از حق شفعه [حق شفعه]

برخی از شرکا برای جلوگیری از استفاده حق شفعه شریک خود حیله ای به شرح زیر به کار می برند:
سهم خود را از ملک مشترک مشاع به چند برابر قیمت واقعی به مشتری می فروشند و با هم قرار می گذارند که پس از تحقق معامله و عدم استفاده شریک از حقّ شفعه، مازاد بر قیمت واقعی را به خریدار بازگردانند. آیا این حیله مشروع است؟

این حیله مشروع نیست و معامله مزبور جدّی نمی باشد و باطل است و به فرض که جدّی باشد چون مشتمل بر ضرر و زیان شریک است، باطل است.

حق شفعه در جایی که شرکا بیش از دو نفر باشند [حق شفعه]

آیا حقّ شفعه در جایی که شرکا بیش از دو نفر باشند نیز جاری می گردد یا اینکه مختصّ جایی است که فقط دو شریک باشند؟

حقّ شفعه فقط در جایی است که دو شریک بیشتر نباشد.

مصرف مبالغی که از مراسم ختم گرفته می شود [مراسم ختم]

پولهاى ختم و فاتحه خوانى باید به چه مصرفى برسد؟ آیا خادم هم حقّى دارد؟

پولهاى ختم و فاتحه خوانى باید زیر نظر متولّى یا امام جماعت (هرکدام که نظارت بر این کار دارند) صرف مصالح مسجد گردد. خادم مسجد نیز مى تواند به مقدار متعارف با نظر آنها مصرف کند ولى توجّه داشته باشید پولى در مقابل استفاده از مسجد نمى توان گرفت مگر این که افراد با رضایت خود چیزى بدهند و یا در برابر خدماتى که انجام مى شود بگیرند.

حضور ارامنه و برگزاری مراسم ختم در مسجد [مراسم ختم]

مسجدى در زمین مشاعى که بین مالکین مسلمان و ارمنى مشترک بوده است با اجازه خودشان بنا شده است، اهل کتاب مراسم ختم امواتشان را در مسجد مسلمانان برگزار مى کنند و واعظ مسلمان در آن مجلس سخنرانى مى نماید و خود ایشان هم در مجلس حضور دارند و همچنین در مراسم مسلمین که در مسجد منعقد مى شود شرکت مى کنند آیا حضور آنهادرمسجد هتک مقام مسجد محسوب مى شود؟

اگر آمدن آنها به مسجد سبب علاقه بیشتر آنها به اسلام گردد مانعى ندارد.

اسراف در مراسم سوگواری اموات [مراسم ختم]

در بین مهاجرین افغانستان مرسوم است که هرگاه یکى از بستگانشان فوت مى کند، عدّه زیادى از اقوام و دوستان بعد از کفن و دفن میّت، همه در منزل یا مسجدى که از طرف صاحبان مصیبت مهیّا شده، گرد آمده غذاى ظهر یا شب را صرف مى کنند، و بعد از آن منزل صاحب عزا تا چهل روز محلّ رفت آمد مردم قرار مى گیرد. خانواده مصیبت دیده، از دست رفتن عزیزش را فراموش کرده به مهماندارى مشغول مى شود، اگر خودش پول نداشته باشد، باید از مردم قرض کند تا آبرویش حفظ شود. در مدّت یاد شده بیش از یک میلیون و دویست هزار تومان خرج مى شود. همچنین اگر شخصى در افغانستان فوت کند تمام مصارف کفن و دفن و مستحبات در آن جا انجام مى شود و بستگانش در جمهورى اسلامى ایران بلافاصله مراسم ختم برگزار نموده، و مصارف سرسام آورى هزینه مى کنند، و به مدّت یک هفته یا بیشتر رفت و آمد برقرار مى باشد. لطفاً بفرمایید حکم این گونه مراسم و هزینه ها چیست؟

آنچه از مصارف بى رویّه ـ که در بالا نوشته اید. و تحمیل بر صاحب عزا مى شود ـ شرعاً حرام است. برادران و خواهران افغانى باید هر چه زودتر این رسم غیر مشروع را ترک کنند، تا خدا از آنان راضى گردد; ولى خیرات و مبرّات براى اموات در حدّ محدود و معقول، و به دور از هر گونه اسراف و تحمیل، مانعى ندارد.

غذا خوردن درمسجد [مراسم ختم]

غذا خوردن در مجلس ختم و مانند آن، که در مسجد برگزار مى شود، چه حکمى دارد؟

اگر براى نمازگزاران مزاحمت ایجاد نکنند، و سبب آلودگى مسجد نگردد، اشکالى ندارد.

استفاده از امکانات مسجد برای مراسم ختم [مراسم ختم]

استفاده از امکانات مسجد، اعمّ از ظروف آشپزخانه و مانند آن، در مراسم ختم افراد (چه در داخل مسجد و چه در بیرون مسجد) چه حکمى دارد؟

جایز نیست; مگر این که نظر واقفین عامّ بوده باشد، یا عرف محلّ چنین اقتضا کند.

حضور زنان در زمان عادت ماهیانه در مساجد [مراسم ختم]

در تهران بانوان در مجالس ترحیم مساجد شرکت مى کنند و بعضى از آنها عادت زنانگى دارند و در اثر جهل به مسأله با همان حال به مسجد مى روند و گاهى پس از پایان مراسم مشاهده مى شود که فرش مسجد نجس شده است اکنون نظر مبارکتان را مرقوم فرمایید.

زنان در حال عادت زنانه حرام است که در مسجد توقّف کنند و اگر فرش مسجد آلوده شود باید تطهیر کرد و افراد ناآگاه را باید به این مسائل آشنا کرد.

برپایی مجالس سخنرانی و ترحیم در مساجد [مراسم ختم]

انجام کارهایى که مزاحم نماز است، مثل سخنرانى، موعظه، تفسیر قرآن، بلند خواندن تعقیبات، برپایى مجلس ترحیم، در مساجد چه حکمى دارد؟

این امور معمولا مزاحم نمازگزاران نیست و اگر مزاحمتى ایجاد کند، باید ترتیبى بدهند که نمازگزاران بتوانند نماز خود را بخوانند.

برگزاری نماز جماعت ظهر جمعه در مجالس ترحیم [مراسم ختم]

طبق معمول مراسم ترحیم در مساجد برگزار مى گردد، که بعضاً در روز جمعه واقع مى شود; مسجد تا مصلاّى شهر حدّاقل یک کیلومتر فاصله دارد. با توجّه به تحقیقاتى که از حاضرین شده، کسى قصد شرکت در نماز جمعه ندارد، همان گونه که قصد تحقیر نماز جمعه هم در کار نیست. آیا مى شود اوّل وقت نماز را به جماعت خواند؟

خواندن نماز جماعت در شرایط مزبور اشکالى ندارد; ولى بهتر است براى احترام نماز جمعه، جماعت را در وقت نماز جمعه ترک کنند.

تلاوت قرآن در مجلس ترحیم تارک الصلاة [مراسم ختم]

آیا تلاوت قرآن در مجلس ترحیم تارک نماز و یا منکر نماز جایز است؟

تقاضاى عفو و بخشش و انجام اعمال خیر براى همه مسلمانان هرچند که گناهکار باشند جایز است.

شرکت در مراسم ترحیم مرحومی که فرزند صغیر دارد [مراسم ختم]

شخصى فوت شده و وصیّت هم نکرده، در میان اولاد او دو نفر صغیر هم وجود دارد، آیا براى آنهایى که براى تسلیّت و تعزیّت بازماندگان آن مرحوم مى روند، جایز است بر روى فرشى که صغیر شرکت دارد بنشینند و همچنین نماز خواندن در آن خانه اى که ارث آن مرحوم مى باشد و آن دو نفر صغیر نیز شریک مى باشند در صورت ضرورت یا غیر ضرورت چه صورت دارد؟

در این گونه موارد مبلغ مختصرى که جوابگوى آن تصرّف باشد براى صغیر در نظر بگیرید و هزینه او کنید در این صورت تصرّفات فوق جایز است

هزینه کردن مبلغ یارانه ها در غیر موارد پیشنهادی دولت [یارانه]

آیا از پولی که به عنوان یارانه به حساب ریخته می شود و قبلاً ذکر شده کمک برای پرداخت قبوض برق و آب و ... و نان واریز شده، می شود در مواردی غیر از آن استفاده کرد؟ اگر اضافه آمد چه؟

اشکالی ندارد.

غسل و نماز میت خنثی [احکام غسل میّت]

شخصى دارفانى را وداع کرده و معلوم نیست مرد است یا زن، وضعیّت نماز این فرد و همچنین غسلش چگونه است؟

اگر منظور خنثى است لازم است محارم او را غسل دهند و اگر محرمى نباشد هر یک از زن و مرد مى تواند او را غسل دهد ولی در هر حال باید از روی لباس غسل دهند و در نماز عمل به احتیاط مى کنند.

وقوع زلزله در اثناء نماز واجب [احکام نماز آیات]

اگر در حین خواندن نماز واجب، زلزله اى رخ دهد، وظیفه ما در مورد نماز واجب و آیات چیست؟

چنانچه در وسط نماز واجب زلزله اى رخ دهد، بعد از اتمام نماز واجب، نماز آیات را به جا مى آورد.

چگونگی اعمال حق شفعه [احکام مکان نمازگزار]

خانه ای مشترک بین دو نفر است، یکی از شرکا سهم خود را به مبلغ معینی به شخص ثالث می فروشد، شخص ثالث که خانه را خریده نه حاضر است سهمیه شریک دیگر را بخرد و نه حاضر است سهم خود را بفروشد، نماز خواندن شخص ثالث در این خانه چگونه است؟

چنانچه خانه در میان آنها به صورت مشاع باشد شریک دوم حق دارد معامله شخص ثالث را فسخ کند و خودش به همان قیمت بخرد و اگر از این حق استفاده نکرد حقّ شفعه ساقط می شود، و اما در مورد نماز خواندن باید به رضایت دو مالک فعلی باشد.

چگونگی اعمال حق شفعه [حق شفعه]

خانه ای مشترک بین دو نفر است، یکی از شرکا سهم خود را به مبلغ معینی به شخص ثالث می فروشد، شخص ثالث که خانه را خریده نه حاضر است سهمیه شریک دیگر را بخرد و نه حاضر است سهم خود را بفروشد، نماز خواندن شخص ثالث در این خانه چگونه است؟

چنانچه خانه در میان آنها به صورت مشاع باشد شریک دوم حق دارد معامله شخص ثالث را فسخ کند و خودش به همان قیمت بخرد و اگر از این حق استفاده نکرد حقّ شفعه ساقط می شود، و اما در مورد نماز خواندن باید به رضایت دو مالک فعلی باشد.

اعمال حق شفعه در اموال منقول [حق شفعه]

حسین آقا با محمّد آقا در یک دستگاه کامیون خاور بطور مساوی شریک می باشند، حسین آقا بدون اطلاع و مشورت و پشنهاد خرید یا فروش سهام مورد شراکت خود به محمّد آقا، سهم خویش را به شخص ثالث می فروشد. حال با توجه به این که محمّد آقا از خریدار، که همسایه او بوده و از خصوصیات اخلاقی او اطلاع دارد، احساس خطر مالی، جانی و آبرویی می نماید، تقاضای حقّ شفعه نسبت به خرید سهام حسین آقا (فروشنده) با همان شرایط و مبلغ مندرج در معامله نموده است؛ آیا در فرض مسأله حقّ شفعه تعلّق می گیرد؟

شفعه عامّ است و شامل منقول و غیر منقول هر دو می شود، و شریک دوّم در فرض مساله حق دارد سهم شریک اوّل را بخرد.

پر کردن اشتباه فرم یارانه و واریز مبلغ اضافه [یارانه]

اینجانب در طرح هدفمندی یارانه ها اشتباهاً دو بار فرم پر کردم و اکنون دو برابر آنچه حقم بوده به حساب من یارانه واریز شده است. دارم تلاش می کنم راهی پیدا کنم و مبلغ اضافه را عودت دهم. اگر نتوانم راهی برای بازگشت مبلغ اضافی پیدا کنم باید چکار کنم؟ لطفاً مرا راهنمایی کنید تا پول حرام وارد زندگی من نشود.

مبلغ اضافی را به بیت المال برگردانید.

مخفی کردن بخشی از درآمد در هنگام اعلام وضعیت [یارانه]

دولت جمهوری اسلامی ایران برای دادن یارانه به خانواده ها از طریق پرسشنامه هایی در مورد درآمد خانواده سوال کرده است. اگر فردی بخشی از درآمد خود را اعلام و بقیه را مخفی کند با این توجیه که دولت درآمد ثابت و رسمی مورد نظرش بوده نه درآمد های متفرقه و با اینکار یارانه بیشتری دریافت کند آیا حق استفاده از این یارانه را دارد؟ اگر از این طریق مبالغی دریافت کرده باشد چه تکلیفی دارد؟

چنانچه بر خلاف مقررات عمل کرده و آمار دروغ داده مبالغ ماخوذه شرعاً اشکال دارد.

ضمیمه درآمد زن به درآمد های سرپرست خانواده [یارانه]

در طرح هدفمندی یارانه ها درآمد همسرم در تامین هزینه های زندگیم منظور گردیده است در صورتیکه همسرم می گوید شرعاً هزینه زندگی بر عهده مرد خانه است که این امر در آینده نزدیک با افزایش هزینه ها موجب اختلافات خانوادگی می شود. تکلیف چیست؟

لازم است به مرکز مزبور اطلاع دهید که نفقه زن و فرزندان بر عهده ی شماست نه بر عهده ی همسرتان.

استفاده از یارانه و پس انداز آتیه [یارانه]

استفاده از پول واریز شده یارانه و پولی که به کودکان در بدو تولد توسط دولت پرداخت می گردد و هر دو از منبع بیت المال است چه حکمی دارد؟

استفاده از آنها اشکالی ندارد.

خمس مبلغ یارانه که قابل برداشت نیست [منافعى که خمس دارد]

با توجه به واریز یارانه های نقدی به حساب خانوارها و با عطف توجه به اینکه این وجوه اولاً به عنوان اعانه دولت بوده و در قبال کارکرد نمی باشد، ثانیاً در حال حاضر قابل برداشت نیست آیا در صورتیکه سال مالی بر این وجوه بگذرد خمس دارد یا خیر؟

ظاهراً این پول هبه است و چنانچه هدیه تا پایان سال خمسى مورد استفاده قرار نگیرد، و سال خمسى بر آن بگذرد، بنابر احتیاط واجب خمس دارد ولی تا زمانی که دسترسی به آن پول ندارید فعلاً خمس ندارد.

خمس مبلغ یارانه که قابل برداشت نیست [یارانه]

با توجه به واریز یارانه های نقدی به حساب خانوارها و با عطف توجه به اینکه این وجوه اولاً به عنوان اعانه دولت بوده و در قبال کارکرد نمی باشد، ثانیاً در حال حاضر قابل برداشت نیست آیا در صورتیکه سال مالی بر این وجوه بگذرد خمس دارد یا خیر؟

ظاهراً این پول هبه است و چنانچه هدیه تا پایان سال خمسى مورد استفاده قرار نگیرد، و سال خمسى بر آن بگذرد، بنابر احتیاط واجب خمس دارد ولی تا زمانی که دسترسی به آن پول ندارید فعلاً خمس ندارد.