علت قیام نکردن امام حسین (ع)

در پاسخ به علت قیام نکردن امام حسین (ع) در زمان معاویه، به مواردى مى‏توان اشاره نمود:

1. احترام امام (ع) به پیمانى که برادر و امامش، امام حسن مجتبى (ع) در زمان حیات خود با معاویه بسته بود و معاویه تظاهر به احترام به آن پیمان مى‏کرد.

2. فرار معاویه از رویارویى خونین با امام حسین (ع) به جهت واهمه و هراسى که از تبعات آن داشت و پیامبر (ص) به نابودى حکومت بنى امیه، پس از شهادت امام حسین (ع) خبر داده بودند و معاویه از تحقق آن وعده هراس داشت، لذا دیگران را نیز به احتراز از این امر وصیت کرد، اما یزید جوان و مغرور و مست حکومت، به وصیت پدرش عمل نکرد و از همان روز اوّل حکومتش، خود را رودر روى امام حسین (ع) قرار داد و کمر به قتل او بست.

3. معاویه سیاست مدار ماهرى بود و جانب ظاهر را تا حدودى نگاه داشته و فساد درونى دستگاه حکومتش چندان بر عوام هویدا نبود، لکن یزید جوانى خام و بى تجربه بود که فساد و غوطه ور بودنش در هوسرانى و شهوت و میمون و سگ بازى و...، بر خاص و عام هویدا بود و جاى انکار براى احدى نمانده بود و سکوت امام (ع) در نزد عوام به منزله‏ى تأیید او به حساب مى‏آمد و این به معناى نابودى اصل و ریشه‏ى اسلام بود.

4. در صورت پیش دستى امام (ع) به قیام در زمان معاویه، این امکان براى معاویه بود تا آثار نهضت حسینى (ع) را لوث نموده و با تبلیغات نافذ و گسترده‏اى که داشت، خود را مُحِق جلوه دهد، لکن مشاهده شد که یزید از این امر (لوث اهداف عاشورا) عاجز ماند و دیرى نپایید که دودمانش بر باد رفت.

5. عدم اعلام حمایت مردمى گسترده از امام (ع) در زمان معاویه از دیگر عوامل به شمار مى‏آید. در حالى که در زمان یزید، هزاران دعوت نامه از جانب کوفیان براى امام (ع) ارسال شد که ایشان را به قیام تشویق نموده و به حمایت خود دلگرم کردند و اگر امام (ع) به سمت عراق براى اجابت به این جمعیت انبوه خارج نمى‏شدند، از نظر عوام به منزله‏ى ترس و یا بى‏تفاوتى امام (ع) نسبت به جنایات بنى امیه از یکسو و اهمال در پاسخ‏گویى به تقاضاى مردم از سوى دیگر، تلقى مى‏شد و تبعات آن جبران ‏ناپذیر بود