آیه ها و نشانه ها

   سیمای سوره دخان

از لحاظ شمارش سوره چهل و چهارمین سوره قرآن و جزء بیست و پنجم ، این سوره 59 آیه دارد، در مکه نازل گردیده و پنجمین سوره ای

است که با حروف مقطعه (حم) آغاز می شود

کلمه (دخان) به معنای دود، دوباردر قرآن آمده است، یک بار که مربوط به آغاز جهان است و در سوره فصلت آمده و یک بار که به پایان جهان اشاره دارد در آیه 10 همین سوره آمده است. بیشتر مطالب این سوره دربیان عظمت قرآن و نزول آن در شب قدر ومباحثی درباره توحید و سرنوشت کفار وهمچنین ماجرای موسی و بنی اسرائیل وفرعون وبیهوده نبودن آفرینش وخلقت آسمان و زمین می باشد.

فضیلت تلاوت این سوره:

در فضیلت تلاوت این سوره ار پیغمبر اسلام (ص) نقل شده: هر کس سوره (دخان) را در شبی بخواند، خداوند در بهشت، خانه ای برای او بنا میکند ( مجمع البیان، ج9، آغاز سوره دخان)

درحدیث دیگری می فرماید: کسی که سوره (دخان)  را شبی بخواند، صبح میکند، در حالی که هفتاد هزار فرشته برایش استغفار می کند.

ü      کلمه (مبارک ) از(برکت) به معنای خیرپایدار و ضد آن کلمه (شوم) است

مراد ازشب مبارک همان شب قدر است که در ماه مبارک رمضان قرار دارد

ü   کلمه (مبین) از(ابانه) به معنای روشن و روشنگر است یکی از ظلم هایی که به قرآن شد این بود که برخی بزرگان گفتند: قرآن، از جانب خدا یقینی است؛ ولی دلالت های قرآن شفاف و روشن نیست در صورتی که قرآن بارها فرمودند: که من نور هستم ؛ روشنگر و روشن کننده مرز بین حق و باطل هستم.

ü      برای مسائل معنوی، شب زمان مناسبتری است.

ü      شب قدر شب سرنوشت ساز برای انسان است.

ü       هم خداوند سرچشمه رحمت است هم پیامبر(ص) مایه رحمت است و هم قرآن ، کتاب رحمت است

 در عظمت قرآن همین بس که: (( خداوند به آن سوگند یاد کرده است. در شب مبارک

قدر نازل شده است. کتابی است روشنگر و برای هشدار و رحمتی است از طرف خداوند.))

ü         قرآن را ساده نگیریم که فرستنده آن پروردگار آسمان ها و زمین و همه پدیده هاست.

ü        معبود باید کسی باشد که قدرت بر میراندن و زنده کردن داشته باشد

ü        زنده کردن و میراندن کار دائمی خداوند تبارک و تعالی است

ü        در دلائل توحید خداوند هیچ گونه ابهام و پیچیدگی نیست و ریشه شک کافران ؛ لجاجتی است که در درون خود آنان است.

آنان که دین خدا را به بازی گرفته اند، روزی از غفلت و تردید بیرون آمده و به التماس خواهند افتاد.

ü     توبه به هنگام دیدن عذاب اثری ندارد بهشت را دیدن و خریدارش شدن هنری نیست ندیده کاری برای بهشت انجام دادن و خریدارش شدن هنر است.

ü         انسان فراموشکار است، چند روزی از قهر خدا نگذشته باز به خلافکاری خودش باز میگردد.

ü    خداوند سرچشمه رحمت است، ولی درمواردی قهر خداوندی سخت است کسانی که وحی را به بازی بگیرند گرفتار قهر شدیدی خواهند شد.

ü     آمدن انبیاء برای مردم نوعی آزمایش است تا مشخص شود چه کسانی حق را می پذیرند و چه کسانی لجاجت می کنند.

ü        آزمایش الهی سنتی مستمر و حتمی است.

ü        عبرت های تاریخ؛ هم دلداری برای پیامبر است و هم تهدید برای کفار

ü        رمز موفقیت در جامعه جلب اعتماد مردم است.

ü        برخی دعاها فوری مستجاب می شود.دعا باید همراه با تلاش و عمل باشد.

ü      در بسیج فرعون علیه موسی، ثروتمندان و کسانی که صاحب باغها و خانه های مجلل بودند حضور داشتند. ( کامیابی های دنیا زود گذر است. همانند کف روی آب )

ü        غرق شدن در عیاشی، انسان را در صف مخالفان حق قرار می دهد.

ü        ثروت ؛ مایه سعادت نیست، بلکه گاهی مایه هلاکت است

ü        زمین و آسمان ، شعورو شناخت و احساس دارند.

ü     مهلت دادن خداوند برای انسانها شرایطی دارد، گاهی چنان پیمانه گناه لبریز می شود که هیچ گونه مهلتی داده نمی شود.

          در قرآن عواملی سبب هلاکت و گرفتاری به قهر الهی شمرده شده است ازجمله:

          (( فسق، مکر، کفر، تکذیب، ظلم، اسبکبار ، گناه ، ستم ، حرام خواری ، ربا و....))

ü      (لعب) به کاری بی هدف، بی برنامه و بی نتیجه که در پی هوا و هوس انجام می گیرد ،

        درست مثل بازی های کودکانه

ü      دو آیه 38و39 به منزله مقدمه ای برای آیات بعد در مورد قیامت است، گویا اشاره به

ü    این دارد که اگر قیامت نباشد، آفرینش بی هدف است، زیرا هستی برای بشر آفریده شد و اگر بشر با مرگ پوچ شود، هستی نیز پوچ و بیهوده است، لذا می فرماید: ما

ü      آسمان ها و زمین را بی هدف نیا فریدیم ، بلکه هدفی بر حق داشتیم .

ü      ( پس هستی هدفدار است، ما نباید بی هدف باشیم.)

ü    چون آفرینش هدفی برحق دارد، پس قیامت باید باشد، خدای حکیم که هستی را براساس حق آفرید، گل سرسبد هستی را با مرگ رها نمی کند.

ü      قیامت روز فاصله حق از باطل و نیکان از بدان است.

ü    در قیامت، با آنکه همه جمعند و انسان در جمع ( فامیل، آشنا ، دوست ، همسرو فرزند) است اما تنهاست ( چیزی که در آنجا همراه انسان است و به درد انسان می خورد اعمالی است که دردنیا انجام داده است)

ü   ( زقوم ) در آیه 44 نوعی غذای نا خوشایند در دوزخ است در(سوره صافات آیه 63 نیز این گونه آمده است: درخت یا گیاهی است که از دوزخ می روید ) آری همانگونه که شخص مجرم  دردوزخ همیشه می ماند؛ درخت هم به اراده خدا باقی می ماند.

ü    بزرگترین نعمت در دنیا و آخرت ، امنیت است زیرا مقام امین قبل از سایر نعمت ها مطرح شده است ( خوف و تقوای امروز سبب امنیت فردای انسان است )

ü      عامل بهره گیری از نعمت های بهشتی تقواست

ü    حفاظت اعمال در دنیا سبب حفاظت در آخرت است کسی که دردنیا با تقواو پرهیزگاری خودش را حفظ کرد، در آخرت خداوند او را از دوزخ حفظ می کند.

هدف از نزول قرآن تذکر مردم است

             معارف قرآن مطابق فطرت است (انسان از دوزخ حقایقی را درک می کند ولی به خاطر عواملی فراموش می کند که در این صورت به تذکر نیاز دارد)

                  خداوند با فرستادن قرآن به مردم اتمام حجت کرده ، اگر نپذیرند منتظر قهر خداوند باشند.

خلاصه اینکه :

آن گاه که غرور وجودت را گرفت و تفا خر شعورت را وذلت خویش را عزت یافتی و غرق شدن  دریا را یقین  پیدا کردی ، قرآن بخوان

           کانون فرهنگی مسجد بلال

و پایگاه والفجر شهرک مولوی گرگان

            سایت سجد:

www.belalhabashi.orq.ir