افزایش اغفال دختران و زنان از طریق فضاهای مجازی

 بیش از 10 سال است که چت روم ها برای برقراری تعاملی دو سویه به یکی از شاخصهای اصلی ارتباطات میان فردی اضافه شده است. فضایی که با کمک فناوریهای روز و تکنولوژی پیشرفته رو به گسترش است

 و امکانات جدیدتری را در اختیار کاربران خود قرار می دهد و آنها را مجذوب این فضای جدید می کند.

دسترسی به اینترنت و کاربرد آسان تر از چنین فضاهایی از یک سو و جذاب بودن و تازگی داشتن چنین محیط هایی از سوی دیگر موجب شده که سالانه میلیونها نفر در جهان عضو فضاهایی همچون چت روم ها و فیس بوک شوند و ساعتهای زیادی از وقت خود را در تعامل با اعضای دیگر سپری کنند. افرادی که معمولا شناختی در عالم واقعیت از یکدیگر ندارند.

هم اکنون آمار دقیقی در کشورمان در مورد تعداد کاربران اینترنتی که عضو چت روم ها و یا شبکه های مجازی دیگر هستند ارائه نشده و مشخص نیست که چند درصد از جوانان وقت خود را صرف آن می کنند، به نظر هم نمی رسد پژوهشی جامعی برای ارزیابی فواید و مضرات استفاده از این فضا در زندگی فردی و کاری افراد انجام شده باشد. با این حال خبرگزاری مهر در سلسله گفتگوهایی با برخی از کارشناسان و روان شناسان اجتماعی ابعاد مختلف دوستیهایی را که در فضاهای مجازی شکل می گیرد از سه بعد علت گرایش جوانان به چت رومها و فیس بوک، پیامدهای استفاده از آنها وکاهش پیامدهای ناشی از آن و ارائه راهکارها بررسی کرده است.

افراد در چت روم خودغیرواقعی شان را نشان می دهند

یک آسیب شناس اجتماعی معتقد است استفاده نادرست از فضاهای چت روم ناشی از برطرف نشدن نیازهای طبیعی نوجوانان و جوانان است که این پدیده از این نظر می تواند خطرناک باشد.

پرفسور محمد حسین فرجاد با بیان این مطلب افزود: باید مسئولان فرهنگی کشور تلاش کنند زمینه های برآورده شدن نیازهای نوجوانان و جوانان فراهم شود تا گرایش آنها به چنین فضاهای مخاطره آمیزی کاهش پیدا کند.

همچنین مینو حاتمی در این باره گفت: به طور کلی فضای مجازی نه تنها برای جوانان جذابیت دارد بلکه برای افراد بزرگسال نیز جذابیت ایجاد کرده و موجب می شود افراد ساعتها از اوقات کاری و حتی فراغت خود را در این زمینه صرف کنند.

این جامعه شناس افزود: اما درباره چت روم ها و فضاهای مجازی گفتگو این نکته وجود دارد که افراد بدون اینکه نیاز باشد چهره واقعی خود را نشان دهند می توانند با افراد دیگر در تماس باشند و با آنها مکالمه کنند و خود غیر واقعی شان را که همیشه به آن تمایل دارند بروز دهند. از سویی تحقیقات نشان می دهد که افرادی که در فضای واقعی، ارتباط میان فردی مناسبی ندارند به چت روم ها گرایش بیشتری پیدا می کنند.

به گفته ناصر قاسم زاده دبیر انجمن حمایت از سلامت و بهداشت روان جامعه براساس آخرین آمار منتشرشده از سوی موتور جستجوگر گوگل استفاده از فضاهای چت روم در بین جوانان ایرانی، عربستانی، پاکستانی و هندی در بین کشورهای آسیایی بیش از سایر کشورها است.

یک درصد از پرونده جرائم رایانه ای مربوط به دوستیهای اینترنتی

از سویی کارشناسان عوارض ناشی از استفاده از چت رومها و فیس بوک را بالا و در برخی از موارد غیرقابل جبران عنوان کردند. در این میان رئیس پلیس مبارزه با جرائم رایانه ای از افزایش پرونده های ناشی از اغفال دختران و زنان از طریق فضاهای مجازی خبر داده و گفته بود: بیش از یک درصد از پرونده های مربوط به جرائم رایانه ای مربوط به این موضوع است.

اما دبیر انجمن حمایت از سلامت و بهداشت روان جامعه با بیان اینکه دوستیهای مجازی بر مبنای واقعی و صحیحی بنا نشده اند در این باره می گوید: برخی در این فضا سعی می کنند شخصیت قدیس، پاک و بدون نقصی از خود ارائه دهند که ممکن است برعکس شخصیت واقعی آنها باشد.

ناصر قاسم زاده با بیان این مطلب افزود: بخش قابل توجه ای از کاربران فضاهای مجازی همچون چت روم ها برای عقده گشایی های روانی خود اقدام به ارتباط گیری می کنند و صحنه های شدید عاطفی و احساسی و حتی جنسی از خود بروز می دهند.

حاتمی نیز می گوید: در این فضا افراد بدون اینکه نیاز باشد چهره واقعی خود را نشان دهند می توانند با افراد دیگر در تماس باشند و با آنها مکالمه کنند و خود غیر واقعی شان را که همیشه به آن تمایل دارند بروز دهند. از سویی تحقیقات نشان می دهد که افرادی که در فضای واقعی، ارتباط میان فردی مناسبی ندارند به چت روم ها گرایش بیشتری پیدا می کنند.

فیلترینگ چت رومها تنها راهکار نیست

اکنون برخی از کارشناسان اجتماعی عنوان می کنند که فیلترینگ کردن چت روم ها و فیس بوک و ممانعت از استفاده از آن برای جوانان می تواند تنها راه حل کاهش مضرات و آسیبهای ناشی از آن باشد اما برخی دیگر از جامعه شناسان و روان شناسان این عقیده را ندارند و معتقدند باید راه حل های مناسب در این زمینه ارائه شود.

دبیر انجمن حمایت از سلامت و بهداشت روان جامعه با تاکید بر اینکه نمی توان با فیلتر کردن یا بستن چت روم ها از ارتباط گیری افراد ممانعت کرد گفت: تنها راه حل کاهش آسیبهای اجتماعی ناشی از چنین فضاهایی که در برخی از موارد حتی منجر به تجاوز عنفی و قتل هم می شود این است که جوانان را نسبت به این فضا و آسیبهای آن آشنا و این موارد را مدام به آنها گوشزد کنیم.

مینو حاتمی انزوای اجتماعی، جدایی از خانواده و در نهایت افسردگی های شدید را از عواقب استفاده از فضاهای چت روم دانست و گفت: تنها راه حل اساسی و مهمی که برای کاهش معضلات ناشی از چت رومها وجود دارد این است که خانواده ها و معلمان نحوه استفاده درست از این فضاها را برای نوجوانان تبیین کنند.

وی معتقد است والدین باید رایانه را در نقطه ای از خانه قرار دهند که هنگام استفاده فرزندانشان در معرض دیدشان باشد.

آموزش همچون تیغ دولبه است

اما ولی الله صمدی راد درباره راهکارهای آموزشی معتقد است: آموزش در این باره همچون تیغ دو لبه است و پیامدهای مثبت و منفی را در کنار هم دارد. از یکسو برای کسانی که تا کنون گرایشی نسبت به این موضوع نداشته اند می تواند جذابیت ایجاد کند و از سوی دیگر می تواند به کاربران فعلی آگاهی لازم را ارائه دهد.

این آسیب شناس مسائل اجتماعی ادامه داد: آموزشها در این زمینه بسیار دقیق و حساس بوده و مخاطب شناسی، نحوه آموزش، نوع تدریس، زمان تدریس در آن بسیار مهم است که غفلت در آن می تواند به جای منفعت آسیب جدی برساند.

پرفسور فرجاد نیز مخالف روشهای سلبی است، او در این باره می گوید: نمی توان مانع استفاده جوانان از چنین فضاهایی شد چرا که این روش دقیقا همانند این است که ما جلوی رود آبی را با سنگ ببندیم و مانع از حرکت طبیعی اش شویم، بالاخره آن آب روان راهش را پیدا می کند که قطعا انحرف از مسیر اصلی است.

این آسیب شناس اجتماعی تاکید کرد: آموزش درست، صحیح و به موقع به نوجوانان و جوانان در محیط های علمی و دانشگاهی می تواند در آگاه سازی آنها در زمینه استفاده از چنین فضاهایی موثر باشد